پاشا
پاشا
(در عربی باشا) بالاترین عنوان یا لقب افتخاری در دوران حکومت عثمانی. این عنوان را سلطان به برخی از صاحب‌منصبان عالی‌رتبه کشوری و لشکری اعطا می‌کرد. خاورشناس اتریشی، هامر ـ پورگشتال، عنوان پاشا را صورت کوتاه‌شدۀ لقب «پای‌شاه» می‌دانست و بعضی دیگر از لغت‌شناسان این لقب را صورت تحریف‌شدۀ واژۀ ترکی بِشه (مترادف آغا) به‌معنای برادر بزرگ‌تر ذکر کرده‌اند؛ و قابل قبول‌ترین نظریه این است که پاشا صورت کوتاه‌شدۀ واژۀ فارسی «پادشا» است. این لقب به‌صورت رسمی از روزگار سلطان مراد اول (۷۶۱ـ۷۹۱ق) متداول شد. در قرن ۱۹ شمار پاشاها افزایش یافت و عنوان پاشا به وزرا، والیان، و امرا اعطا می‌شد. عنوان افتخاری پاشا موروثی نبود و به زوجه‌ها منتقل نمی‌شد و تیولی به دارندگان آن تعلق نمی‌گرفت. این لقب سرانجام در ۱۹۳۴ از طرف مجلس کبیر ملی ترکیه موقوف شد. در سرزمین‌های تازه‌استقلال‌یافته عثمانی همچون مصر، عراق و سوریه نیز به‌کار گرفته نشد.