رجوی، مسعود (طبس ۱۳۲۷ش)

مسعود رجوی;
زادروز	طبس ۱۳۲۷ش;
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	تحصیل در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
شغل و تخصص اصلی	سیاستمدار
گروه مقاله	تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس	مریم قجرعضدانلو (همسر)

آخرین رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران. در سال آخر دوره دبیرستان وارد انجمن حجتیّه شد و از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰ش در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تحصیل کرد. در ۱۳۴۶ به‌واسطۀ حسین احمدی روحانی به تشکیلات سازمان مجاهدین، با رهبری محمد حنیف‌نژاد، معرفی شد تا در گروه ایدئولوژی و سپس در بخش سیاسی و تبلیغات به‌کار گرفته شود. وی به‌عنوان مترجم هیئت اعزامی به الفتح، برای برقراری رابطه با سازمان آزادی‌بخش فلسطین و آموزش اعضای سازمان به اردن سفر کرد. پس از بازگشت، به ردۀ دوم کادر مرکزی سازمان ارتقا یافت (۱۳۵۰). در همان سال به همراه دیگر رهبران و اعضای سازمان دستگیر و به اعدام محکوم شد، اما پس از بازجویی‌ها و نیز اقدام‌های برادرش کاظم رجوی که در سوئیس وکیل بود و همکاری‌هایی که با مأموران ساواک کرد، سرانجام حکم وی به حبس ابد تغییر یافت. در فاصلۀ سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۴ با همکاری بسیاری از اعضا و هواداران زندانی‌شدۀ مجاهدین در سراسر کشور، به رهبر بلامنازع این گروه در زندان تبدیل شد. با پیروزی انقلاب اسلامی و باز شدن درهای زندان‌ها، رهایی یافت و با استفاده از ناآرامی‌های بهمن ۱۳۵۷، فعالیت‌های تشکیلاتی خود را از سر گرفت. وی پس از آن‌که صلاحیتش برای ریاست جمهوری رد شد، خود را به ابوالحسن بنی‌صدر نزدیک کرد. پس از تصویب عدم کفایت سیاسی رئیس‌جمهور در خرداد ۱۳۶۰، رجوی و مجاهدین اعلام مبارزۀ همه‌جانبه و علنی کردند (۳۰ خرداد) که به شکست آنان انجامید. بنی‌صدر و رجوی به پاریس گریختند و در آن‌جا تشکیلاتی به‌نام شورای ملی مقاومت پدید آوردند. یک سال بعد اختلاف میان اعضای شورای مقاومت افزایش یافت که دلیل آن نزدیکی رجوی و مجاهدین به صدام و دولت عراق بود. پس از فروپاشی مقاومت، رجوی و مجاهدین به عراق رفتند. رجوی که بعد از کشته‌شدن همسر اولش اشرف ربیعی، با فیروزه دختر بنی‌صدر ازدواج کرده بود، پس از مدتی از او جدا شد و با مریم قجرعضدانلو، زن مهدی ابریشمچی، برخلاف موازین شرع اسلام ازدواج کرد و نام آن را انقلاب ایدئولوژیک و ارتقای رهبری نهاد. مجاهدین با رهبری رجوی، در جنگ ۸سالۀ عراق علیه ایران، دولت عراق را با جاسوسی و عملیات نظامی علیه ایران یاری رساندند و دو حملۀ مهم به ایران ترتیب دادند (عملیات فروغ جاویدان و چلچراغ) که هردو به شکست انجامید. مجاهدین در دهۀ ۱۳۷۰ مریم قجرعضدانلو (رجوی) را به‌عنوان رئیس‌جمهور پیشنهادی و رهبر سازمان در اروپا، و رجوی را رهبر سازمان در عراق معرفی کردند. پس از سرنگونی حکومت صدام به‌دست نیروهای امریکایی و اشغال عراق، رجوی و افرادش برای حفظ جان خود، شرایط همکاری بی‌قید و شرط با ارتش امریکا را پذیرفتند. در تابستان ۱۳۸۶ رجوی و دیگر اعضای برجستۀ سازمان به مکانی در اردن منتقل شدند تا تحت حفاظت مقامات امنیتی آن کشور، ضمن جاسوسی برای دولت‌های عرب مخالف جمهوری اسلامی، نیروهای باقی‌ماندۀ خود را علیه ایران سازماندهی کنند. هم‌اکنون از نظر بسیاری از مجامع بین‌المللی و کشورهای جهان به‌عنوان سازمانی تروریستی شناخته می‌شوند.