پاولیسین ها
پاولیسیَن‌ها (Paulicians)
(یا: بَیالِقِه) فرقۀ مسیحی ثنوی که مرتد به‌شمار می‌رفت. نامش را یا از پولس حواری[۱] به واسطۀ مرقیون[۲]، یا از واعظی مانوی به نام پولس[۳] که گاه با پاولوس سُمَیساطی[۴] خلط شده گرفته است. نخستین تشکل بیالقه را گویا کنستانتین مانانالیس[۵]، مشهور به سیلوانوس[۶]، در ح ۶۵۷م در ارمنستان پی‌افکند. او خود پس از ۲۷ سال تبلیغ در ح ۶۸۴م دستگیر، محاکمه و سنگسار شد. بیالقه به دو خدای خیر و شر معتقد بودند و همۀ عالم مادی را شر می‌دانستند. انسانیت عیسی مسیح را انکار می‌کردند و عهد عتیق[۷]، سلسله‌مراتب کلیسای کاتولیک، و مفهوم سنت را نمی‌پذیرفتند. مسیح را فرشته و لذا تصلیبش را محال می‌شمردند و ایمان به او را نجات‌بخش انسان از داوری در روز حساب می‌دانستند. سرکوب پیوستۀ بیالقه ایشان را پراکنده کرد و برخی از آنان هم‌رزم مسلمانان در جنگ با مسیحیان شدند. آن‌هایی که به بالکان گریختند از قرار معلوم در قرن ۱۰م با بوگومیلی‌ها[۸] آمیختند.