قراپاپاق
قَراپاپاق
(یا: قره‌پاپاق؛ قره‌پاپاخ؛ قراپاپاخ؛ لغت ترکی به معنی سیاه‌کلاهان) طایفۀ ترک ایران، از طوایف بوزچلو، ساکن دهستان سلدوز در شهرستان نقدۀ آذربایجان غربی، مرکب از تیره‌های اولاشلو، ترکاون، جان‌احمدلو، چاخرلو، سارال، شمس‌الدین‌لو، عربلو، قزاق. این مردم در فاصلۀ میان جنگ‌های اول و دوم ایران و روسیه و به احتمال قوی در ۱۲۳۶ـ۱۲۳۷ق از منطقۀ ایروان (در برخی منابع تفلیس) به آذربایجان ایران مهاجرت کرده‌اند. قراپاپاق‌ها برای ورود به ایران، نخست به قلمرو دولت عثمانی وارد شدند و به‌سبب کلاه‌های سیاه بزرگ خود از جانب مردم عثمانی به قراپاپاق موسوم شدند. اینان پس از ورود به خاک ایران در ۱۲۳۷ق، به دستور عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در ناحیۀ سلدوز مستقر شدند. جمعیت این مردم در هنگام ورود به ایران بالغ بر ۲۱۰۰ خانوار بود. بسیاری از قراپاپاق‌ها تا مدت‌ها همچنان چادرنشینی را ادامه دادند و جمعی دیگر در آبادی‌هایی که خود ساخته بودند یک‌جانشین شدند. شیوۀ چادرنشینی در میان قراپاپاق‌ها تقریباً از بین رفته است. طبق آخرین سرشماری‌ها امروزه ۳۹ خانوار از این مردم، تنها در گرمسیر، به چادرنشینی اشتغال دارند. ریاست این طوایف از هنگام ورود به ایران تا انقراض قاجاریه با خاندان نقی‌خان قراپاپاق بود. خوانین یادشده در عین حال ریاست سواران موظف دولتی را نیز در دست داشتند. سواران قراپاپاق تا انقلاب مشروطیت، در بسیاری از جنگ‌های محلی ایران شرکت داشتند. قراپاپاق‌ها در شورش شیخ عبیدالله شمزینی در ۱۲۹۸ق و جنگ‌های کردان و ترکان با ارامنه و آسوریان در ۱۳۳۵ـ ۱۳۳۶ق آسیب بسیار دیدند.