ونک
وَنَک
محله‌ای بزرگ در جنوب غربی تجریش، در تهران. تاریخی کهن دارد. در منابع قرن‌های ۴ و ۶ق از آن یاد شده است. در دورۀ سلجوقیان، مردم ونک زیدی‌مذهب بودند. در شهرضا، فریدن، اراک، و بندرعباس نیز آبادی‌هایی به نام ونک وجود دارد. در ۱۳۲۵ش، در حفاری‌هایی در غرب ونک، اشیایی فلزی کشف شد. در دورۀ قاجار جزو املاک خالصه بود. شرق آن ارمنی‌نشین بود و قلعه‌ای مسکونی، زمین‌های کشاورزی و باغ‌های میوه به‌خصوص توت داشت و به ونک ارامنه معروف بود. گورستان کهنۀ ارامنه بعدها به باشگاه آرارات تبدیل شد. در منابع مربوط به ونک، در بخش قنات‌ها، از قنات استخر هندی‌ها نام رفته و چنین به‌نظر می‌آید که هندی‌هایی نیز در ونک سکونت داشتند. میرزا یوسف مستوفی‌الممالک صدراعظم دورۀ ناصری، اراضی غرب ونک را از ناصرالدین‌شاه قاجار خرید که به ونک مستوفی مشهور شد. باغ مستوفی با صدهاهزار متر مربع مساحت استراحتگاه و محل اقامت زائران امامزاده داوود و مسافران فره(فرح)زاد بود. بعدها در قسمتی از آن، مدرسۀ عالی دختران (دانشگاه فرح بعدی و دانشگاه الزهرای کنونی) تأسیس شد. مستوفی‌الممالک از حسن‌آباد که آن هم ملک او بود، خیابانی به ونک کشیده بود. او گروهی از ارمنیان چهارمحال و بختیاری را به ونک آورد و اسکان داد و در ۱۲۲۳ق کلیسایی برای ارمنیان ساخت که میناس مقدس نام گرفت. در دورۀ پهلوی ونک جزو بخش و شهرستان شمیران شد. در دورۀ رضاشاه، کارخانۀ شمارۀ ۵ ارتش برای تهیۀ ماسک ضد گاز در ونک تأسیس شد. ونک از دهۀ ۱۳۳۰ش با تقسیم و فروش اراضی آن به منطقه‌ای مسکونی تبدیل شد. در دهۀ ۱۳۴۰ش، با احداث اولین مرکز تفریحی کودکان، به نام فانفار، یک زمین کوچک گلف، هتل ونک، هتل آریا شرایتون، نخستین سینمایِ با محوطۀ سرباز و سالن سرپوشیده به نام درایوین سینما ونک، چند رستوران ازجمله رویال ونک در باغی به‌همین نام و فروشگاه‌های متعدد از مراکز مدرن و تفریحی تهران شد. درایوین سینما ونک امروزه به بازارچه ونک تبدیل شده است. در در دهۀ ۱۳۵۰ش، ونک، کن و فرودگاه مهرآباد حد غربی تهران بزرگ بودند. از تأسیسات مهم ونک می‌توان، بیمارستان دی، هتل ونک، هتل بزرگ ارم، شهرک سئول، دو مجتمع مسکونی پارک پرنس، و آتی‌ساز و استخر ونک پارک نام برد. مقبرۀ خاندان مستوفی‌الممالک (مستوفی)، قصبۀ قاضی صابر از قرن ۶ق و مقبرۀ قلندرشاه صوفی، بناهای تاریخی ونک هستند. باغ‌های سمیعی و فیروزگر از قدیم در ونک باقی‌اند. در نزدیکی امامزاده قاضی صابر و دانشگاه الزهرا، مجموعه ساختمانی از دورۀ قاجار وجود دارد که در دورۀ رضاشاه به تأسیسات راه‌آهن اختصاص داشت و در دورۀ محمدرضاشاه مدرسۀ عالی راه‌آهن در آن تأسیس شده بود. امروزه خوابگاه دانشجویان دانشگاه الزهرا است و حوض‌خانۀ وسیع آن به یک رستوران تبدیل شده است. خیابان‌های برزیل، سئول، ملاصدرا و ونک از بخش‌های محلۀ ونک‌اند.