زین افزار

زین‌افزار

مجموع وسایلی که برای سواری‌گرفتن از مَرکب، عمدتاً اسب، به‌کار می‌برند. مهم‌ترین و اصلی‌ترین افزار آن زین است، که از چرم می‌سازند و سوار بر روی آن می‌نشیند. زین کاودیس است و برآمدگی‌های طرفین آن را که در جهتِ سَر و دُم حیوان است، کوهۀ زین می‌نامند. بر پشتِ لُختِ مَرکب نمدی می‌گذارند (نمد زین) و زین را روی آن استوار می‌کنند تا از آسیب‌دیدن مرکب جلوگیری شود. زین را با نواری چرمین که از زیر شکم مرکب می‌گذرد و تنگ نام دارد، و نوار دیگری که زیر دم قرار می‌گیرد (پاردُم) و نواری که به سینۀ مرکب متصل می‌شود (سینه‌بند) بر پشت آن محکم می‌بندند. دو تسمه از طرفین چپ و راست به رکاب‌ها اتصال دارند، که می‌توان با بلند یا کوتاه‌کردنشان، آن‌ها را با قامت مرکب و سوار متناسب کرد. برای مهارکردن مرکب، از لگام استفاده می‌شود که خود ترکیبی است از دسته‌جلو، کَلِّگی و دهنه که بر سر مرکب بسته می‌شود. دهنه را، که فلزی است، در دهان مرکب می‌گذارند و بدین‌ترتیب سوار می‌تواند مرکوب را به‌جهت دلخواه هدایت کند. زین‌افزار شامل وسایلی فرعی همچون مهمیز، خورجین، زین‌پوش (غاشیه) و جُل نیز می‌شود. نعل، میخ، سُم‌تراش و قَشو هم از آلاتی هستند که برای تیمار و مراقبت از چهارپایان سواری و بارکش از لوازم ضروری است.