قیام افسران خراسان
قیام افسران خراسان
در مرداد ۱۳۲۴ش سازمان افسران حزب توده، به رهبری سرهنگ عبدالرضا آذر، به‌رغم مخالفت کمیتۀ مرکزی حزب توده، این قیام را طراحی کرد. در شب ۲۴ مرداد ۱۳۲۴ش سرگرد اسکندانی و نوزده افسر و شش سرباز در پادگان مشهد قیام کردند و پس از تخلیۀ اسلحه‌خانۀ پادگان، راهی پادگان مراوه‌تپه شدند و در ۲۵ مرداد این پادگان را نیز خلع سلاح کردند. سرهنگ آذر هم، همراه پنج افسر دیگر از تهران عازم گرگان شدند و به این گروه در جنگل‌های گرگان پیوستند. کمیتۀ مرکزی حزب توده، هرگونه همکاری با شورشیان را رد کرد و ارتش سرخ در گرگان از آن‌ها حمایت نکرد. فرماندۀ ستاد ارتش، قیام‌کنندگان را خائن خواند و برای دستگیریشان جایزه تعیین کرد. نیروهای ژاندارم، سرگرد اسکندانی، رهبر گروه را، کشتند و بقیۀ اعضای گروه به رهبری سرهنگ آذر برای مدتی در جنگل‌های گنبد پنهان بودند. با توافق نیروهای ارتش شوروی باقی‌ماندۀ افسران به حکومت فرقۀ دموکرات در تبریز پیوستند. پس از شکست فرقه، بیشتر افسران باقی‌ماندۀ قیام خراسان به باکو منتقل شدند و چند نفر از آن‌ها برای همکاری با حکومت کردستان به قاضی محمد پیوستند که پس از شکست حکومت کردستان (۱۳۲۴ش) دستگیر شدند و سال‌ها در زندان بودند. افسران خراسان هدف اصلی خود را از این قیام مبارزه با استبداد رژیم پهلوی اعلام کردند.