ویس و رامین
ویس و رامین
سرودۀ فخرالدین گرگانی، منظومه‌ای عاشقانه، به فارسی. فخرالدین اسعد این داستان را میان سال‌های ۴۳۲ و ۴۴۶ق به‌نظم درآورد. اصل این داستان، افسانه‌ای کهن به زبان پهلوی از روزگار اشکانیان است. ویس و رامین در بحر هزج مقصور یا محذوف در حدود ۸۹۰۰ تا ۹هزار بیت است. ویس، دختر شهرو، و رامین، برادر شاه موبد، دلباختۀ هم می‌شوند، در حالی‌که شاه موبد از شهرو قول گرفته بود که اگر دختر بزاید از آن اوست. از این روی در طول داستان، در کامیابی آن‌ها موانع فراوان به‌وجود می‌آید تا آن‌که شاه موبد در حادثه‌ای در شکارگاه درمی‌گذرد و عاشق و معشوق به‌هم می‌رسند. در پایان داستان، پس از درگذشت ویس، رامین در آتشکده‌ای بست می‌نشیند. نظامی در سرودن خسرو و شیرین به ویس و رامین نظر داشته است. نخستین چاپ این منظومه، به‌کوشش کبتان و لیم ناسولیس و منشی احمدعلی صاحب منتشر شد (کلکلته، ۱۸۶۴ـ۱۸۶۵). ویس و رامین به‌کوشش مجتبی مینوی (۱۳۱۴ش)، محمدجعفر محجوب (۱۳۳۷ش)، الکساندر گواخاریا (۱۳۴۹ش) و محمد روشن (۱۳۷۷ش) به‌چاپ رسیده است.