سروش ، ایزد
سروش، ایزد
(یا: سْرَئوشَه، به‌معنی شنوا و شنوایی) از ایزدان نگهبان و پاسبان در آیین زَردُشتی. سروش، نماد شنوایی و فرمان‌برداری است و گاه در‌شمارِ اَمشاسِپنَدان از او یاد می‌شود. او داور کردار مردمان در روز پسین است. سروش در آیین زَردُشت پیک ایزدی است. سروش همیشه بیدار است و گردونۀ او را چهار اسب سپید درخشان و بی‌سایه و زرین‌سم می‌کشند. در اَوِستا آمده است که سروش دروغ‌ستیز، هر شب سه‌‌بار بر گرد زمین می‌گردد و با دیوان نبرد می‌کند. هفدهمین روز هر ماه در تقویم زَردُشتی ویژۀ سروش است. خروس کارگزار ایزد شب‌زنده‌دار سروش بر روی زمین است که بامدادان مردم را به بیداری و ستایش آفریدگار می‌خواند و مژدۀ سپری‌‌شدن شب تیره را می‌دهد. در نزد اهل تصوف، سروش فرشته‌ای است که برای هر آدمی تعیین‌شده و گاه از آن به مرشد کامل تعبیر می‌شود و در فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی معادل با جبرئیل است. در شاهنامه سروش یاور فریدون بود و نیز با نیروی آسمانی خود ضحاک را پیروز گرداند.