سلغریان
سَلغُریان
(یا: آل سلغر) شاخه‌ای از اتابکان که از نیمۀ دوم قرن ۶ تا اواخر قرن ۷ق در فارس حکومت کردند. سلغری‌ها اصل ترکمنی داشتند و محمود کاشغری آنان را تیره‌ای از قبیلۀ غز (اوغوز = اُغُز) می‌داند، امّا رشیدالدین و حمدالله مستوفی تردید دارند که سلغر نام تیره یا اسم نیای اتابکان بوده است. سلغریان در اواخر قرن ۵ق در تسخیر آناتولی سهم داشتند. مظفرالدین سُنقُر با استفاده از ضعف سلاجقۀ بزرگ در ۵۴۳ بر فارس مسلط شد و پس از وی برادرش مظفرالدین زنگی و بعد پسر او، حکومت خود را موروثی کردند، امّا پیوسته خویش را مطیع سلجوقیان جلوه می‌دادند. سعد زنگی در ۶۰۰ق اصفهان را گرفت. ولی در جنگ با سلطان محمد خوارزمشاه اسیر و با دادن فدیه و اقطاع، آزاد شد. با پیروزی مغول‌ها، سلغریان مطیع آن‌ها شدند. آخرین فرمانروای سلغری آبِش‌خاتون با منگو، پسر یازدهم هلاکوخان ازدواج کرد، امّا سرانجام در اسارت مغول، در تبریز درگذشت (۶۸۶) و حکومت سلغری به‌پایان رسید. در دوران حکومت سلغری شیراز شهری آباد و پر رونق و مرکز فرهنگ و اندیشه و ادب بود. سعدی، قاضی بیضاوی، قطب‌الدین شیرازی و وَصّاف مورخ در این عهد می‌زیستند.