سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (غزنه ۴۷۳ ـ ۵۳۵ ق)
سَنائی، ابوالمَجْد مَجْدودِ بن آدم (غزنه ۴۷۳ـ۵۳۵ق)
| ابوالمَجْد مَجْدودِ بن آدم سَنائی | |
|---|---|
| زادروز |
غزنه ۴۷۳ق |
| درگذشت | ۵۳۵ق |
| محل زندگی | افغانستان امروز |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر |
| شغل و تخصص های دیگر | عارف |
| آثار | حدیقة‌الحقیقه (تهران، 1346ش)؛ مکاتیب |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
شاعر و عارف ایرانی. نخست مدحِ شاهان غزنوی، چون مسعود سوم و ابراهیم و بهرام‌شاه، کرد، اما چون تندخو و بدزبان بود و از مدح شاهان نیز طَرْفی نبست، به مسافرت در شهرهای خراسان پرداخت. سپس درپی تغییر حال و مجذوبیتی که در سفر حج در او پدیدار شد، و دربارۀ آن روایت‌ها فراوان و گاه با افسانه درآمیخته است، به تصوف و زهد گرایید و در پایان سفر خود در غزنه گوشۀ عزلت اختیار کرد. از این پس مدایح او به سروده‌های زهدی و توحیدی تبدیل شد. شیوۀ خاص او را در نظمِ مواعظ و زهدیات، شاعرانی چون خاقانی شروانی و عبدالرزاق اصفهانی تقلید کرده‌اند. او را نخستین شاعر بزرگ در این اسلوب دانسته‌اند. در قصیده‌سرایی از عنصری و فرخی پیروی می‌کرد. جز اشعار بسیاری در منقبت آل محمد (ص)، به‌ویژه علی (ع)، هجویات و هزلیات نیز دارد. سنایی اولین کسی است که غزل عرفانی سرود. مقبره‌اش در غزنه زیارتگاه دوستداران اوست. از آثارش: دیوان (تهران، ۱۳۴۱ش)؛ حدیقة‌الحقیقه (تهران، ۱۳۴۶ش)؛ مکاتیب به نثر. مثنوی‌های سنایی شامل طریق‌التحقیق، سیرالعباد الی‌المعاد، کارنامۀ بلخ/مطایبه‌نامه، عقل‌نامه و عشق‌نامه به تصحیح مدرس رضوی در یک مجموعه به‌چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۴۸ش).