محتسب الممالک
مُحْتَسِبُ‌الْمَمالک
(یا: رئیس دیوان انتظامات) از مناصب دیوانی در تاریخ ایران پس از اسلام. این منصب از مناصب دورۀ سامانی و اقتباسی از دیوان‌سالاری محلی آسیای میانه در دورۀ ساسانیان و عباسیان بود. سلاجقه نیز آن را از سامانیان اقتباس کردند، و آن را از وظایف قاضی قرار دادند. در دورۀ ایلخانان، مُحْتَسِبُ‌الْمَمالک بر همۀ امور اجتماعی و مذهبی روزانۀ مردم، ازجمله اقلیت‌ها، اصناف و حتی اَقطاع‌داران و قاضیان و تعیین و نظارت بر بهای کالاها و اوزان و اَکْیال نظارت می‌کرد. این منصب در عهد صفویه و افشاریه به امور بازار و اصناف محدود شد.