شیر و خورشید، نقش

نشان رسمی دولت ایران در حکومت‌های شاهنشاهی. اولین‌بار بر سکه‌های دورۀ حکومت غیاث‌الدین کیخسرو و پادشاه سلجوقی روم (حک: از ۵۸۸ق) ظاهر شد. از دورۀ سلطان محمد خدابنده (ایلخان ابی قیو) نیز سکه‌ای با نقش شیر و خورشید به‌دست آمده است. در دورۀ صفویان از نقش‌های معروف بود و آن را فراوان به‌کار می‌بردند. در دورۀ شاه سلطان حسین روی درفش ایران نقش می‌شد. اما شیر و خورشید را در هر شهر متفاوت می‌نگاشتند. در دورۀ قاجار نشان رسمی ایران شد. در دورۀ محمدشاه، نقش شیر خوابیده و خورشید پشت سرش روی کوشک شاهی و نشان‌هایی که شاه می‌داد، نگاشته می‌شد. تا ۱۲۸۰ق و دورۀ ناصرالدین‌شاه، نقش شیر گاهی خوابیده و گاهی ایستاده بود. از آن پس نقش شیری ایستاده با شمشیری در پنجه راست و دم بالا جسته و گردن یالی‌دار که خورشیدی بر پشت او می‌درخشد، ثابت و رسمی شد. طبق متمم قانون اساسی ایران مصوب ۱۳۲۵ق/۱۲۸۶ش، رنگ‌های رسمی پرچم ایران، سبز و سرخ و سفید و علامت آن شیر و خورشید بود. شکل شیر و خورشید دورۀ پهلوی در دورۀ رضاشاه تثبیت شد. این نقش در دورۀ جمهوری اسلامی ایران حذف شد.