محسوس

مَحسوس

در مقابل معقول، آنچه توسط یکی از حواس پنج‌گانه درک شود. در نظر فلاسفۀ مشایی، حواس پنج‌گانه در مواجهه با شیء خارجی، متأثر می‌شوند و صورتی از آن شیء را در همان آلت حسی مرتسم می‌گردانند، که به آن «محسوس اول» گویند، سپس به‌واسطۀ این صورت، صورتی دیگر در نفس، نقش می‌بندد، که به آن «محسوس دوم» گویند. برخی فلاسفه چون نفس را شریف‌تر از مادّه می‌شمرند، تأثر نفس را از حواس جایز نمی‌دانند و معتقدند که کار حواس فقط آماده‌کردن شرایط برای احساس است، به نحوی که حتی صورت شیء در نفس، امری حسی نیست و ماورای مادّه است.