محمود گاوان (۸۰۹ ـ ۸۶۶ق)
محمود گاوان (۸۰۹ ـ ۸۶۶ق)
(شهرتِ خواجه عمادُالدّین مَحْمود) وزیر ایرانی‌الاصل دورۀ بهمنیان هند. در گاوان، از توابع گیلان، به‌دنیا آمد و در ۸۵۹ق، از گیلان برای تجارت عازم هند شد و از بندر دوبل وارد قلمرو سلطنت بهمنی گردید و در دربار سلطان علاءالدین احمد دوم منصب «هزار سواران» یافت و قیام‌ها و شورش‌های دشمنان بهمنیان را سرکوب کرد و امتیازات و مراتب عالی به‌دست آورد. در زمان سلطان شمس‌الدین محمد سوم، به پشتیبانی مادر سلطان با عنوان خواجۀ جهان، امور حکومتی بهمنیان را برعهده گرفت. وی طی سه سال، مناطق ساحلی غربی و جنوبی به‌ویژه گووا را به سلطنت بهمنیان ملحق ساخت. پس از آن، به اصلاحات اداری پرداخت و قلمرو بهمنیان را به هشت منطقه تقسیم کرد و همچنان نیروهای صوبه‌داری را نیز کاهش داد. وی ضمن وصول مالیات اراضی، اصلاحات بی‌سابقه‌ای نیز انجام داد. اما این اصلاحات، نارضایی امرای دکنی را برانگیخت و با دسیسه‌ای که به راهنمایی نظام‌الملک حسن بحری به‌عمل آمد، محمود گاوان به‌قتل رسید. محمود گاوان شخصیتی مشهور داشت و عالم و فرهنگ‌دوست بود. وی مدرسه‌ای مجلل در شهر بیدر بنا کرد که خرابه‌هایش هم‌اکنون باقی است. از آثار اوست: ریاض الانشاء و مناظر الانشاء