مقطم
مُقَطَّم
(یا: المُقَطّم) فلاتی با کوه‌های کم‌ارتفاع بین طوری، نزدیک رود نیل در جنوب و جبل احمر، نزدیک عباسیۀ کنونی در شرق قاهره. پیش از اسلام محل دیرهای مسیحی و غارهایش جای زاهدان تارک دنیا و معتکفین مسیحی بوده و در روایت‌های اسلامی نیز کوهی مقدس است. به روایتی نامش از مُقیطم‌المُقطّم کیمیاگر مأخوذ است که در زمان یصرائیم، از اعقاب نوح نبی، به آن‌جا رفت. مقریزی این نام را از ریشۀ قَطامه به معنای بُریدن می‌داند. برخی مفسران قرآن، مقطم را همان جبل موسی دانسته‌اند که موسی در آن‌جا کلیم‌الله شد. در زمان ظهور اسلام صومعه‌ای معتبر به نام القُصَیر در این کوه وجود داشت. گویند یهودا برادر یوسف در راه خود برای دیدن برادرش در آن‌جا توقف کرد. احمد بن طولون در جبل یَشکُر مسجدی ساخت و اَفضَل شاهنشاه، وزیر فاطمی، رصدخانه‌ای بنیاد کرد که محل آن را المَرصَد نامیده‌اند. از وقایع افسانه‌ای دربارۀ المقطم ناپدیدشدن ناگهانی حاکم، خلیفۀ فاطمی مصر، در گردش شبانۀ او در این کوه است (۴۱۱ق). قلعۀ صلاح‌الدین ایوبی و گورستانی قدیمی نیز در همین ناحیه است.