موحدون
مُوَحِّدون
(یا: الموحدون؛ در مأخذ اروپایی آلموحاد ālmohads) سلسله‌ای اسلامی در مراکش و اندلس (۵۱۵ـ۶۶۸ق). مُوَحِّدون در‌اصل فرقه‌ای از مسلمانان بودند که در اعتراض به عقاید مذهب مُشبّهه و مُجَسّمه قیام کردند و مذهب کلامی اشاعره و توحید کلامی را ترویج می‌کردند. رهبر این گروه ابوعبدالله محمد بن تُومرت (۵۲۲ـ۵۲۴ق) بود و پیروانش او را مهدی مُنْتَظَر می‌دانستند. پس از ابن تُومرت، عبدالمؤمن بن علی سردار سپاهش به‌جای او نشست و در۵۳۸ق مُرابطون را شکست داد و در طی دو سال شهرهای وهران، تلمسان، فاس، سبته، اغمات، سالی و مراکش پایتخت مرابطون را اشغال کرد. وی در۵۴۰ق، سپاهی به اسپانیا فرستاد و حکومت‌های مسلمان آن سرزمین را به اطاعت خود درآورد. سپس متوجه سرزمین‌های شرقی شد و در۵۴۷ق بر دولت بنی حماد در الجزایر چیره شد و در۵۵۳ق فرمانروایان تونس را شکست داد و طرابلس را نیز به قلمرو خود افزود و، علاوه‌بر اندلس، تمام سرزمین‌های سواحل شمال افریقا، از مصر تا دریای آتلانتیک، مطیع او شدند. عبدالمؤمن بن علی و جانشینان او به «امیرالمؤمنین» موسوم بودند. جنگ‌های این خاندان با مسیحیان اسپانیا گرفتاری‌هایی برای جانشینان عبدالمؤمن و عموم مسلمانان اسپانیا ایجاد کرد. شکست موحدون از مسیحیان در نبرد اَلْعَقاب در ۶۰۹ق و سپس در نبرد لاس ناواس در۶۳۲ق باعث سقوط و خروج آنان از اسپانیا شد. طرابلس در۵۶۸ق به‌دست صلاح‌الدین ایوبی افتاد، حفصیون در تونس اعلام استقلال کردند و بالاخره بنی مرین در۶۶۸ق بر مراکش پایتخت موحدون، مسلط شدند و این دولت را منقرض کردند.