طوغان، احمد زکی ولیدی (۱۸۹۰ـ استانبول ۱۹۷۰)
طوغان، احمد زَکی وَلیدی (۱۸۹۰ـ استانبول ۱۹۷۰)
دولتمرد، پژوهشگر و ایران‌شناس ترکیه. از مردم روستایی در باشقیرستان بود. در ۱۹۰۹ دورۀ دانشگاه قازان را به‌پایان برد و پس از آن به مطالعۀ گستردۀ تاریخ و باستان‌شناسی روی آورد. در ۱۹۱۱، پس از چاپ نخستین اثرش با نام ترک‌ها و تاتارها، به عضویت انجمن باستان‌شناسی، قوم‌شناسی و تاریخ دانشگاه قازان برگزیده شد. در ۱۹۱۶ به نمایندگی از مسلمانان اوفا به دومای روسیه راه یافت و در ۱۹۱۷ به وزارت دفاع و سپس به ریاست دولت خودمختار باشقیرستان رسید، اما نتوانست با بولشویک‌ها کنار بیاید. بار دیگر به کارهای پژوهشی روی آورد و در کتابخانه‌های ایران و فرانسه و آلمان به مطالعه و تحقیق پرداخت. در ۱۹۲۷ استاد تاریخ ترک در دانشگاه استانبول شد و پس از ۱۹۳۲ تحصیل در رشته‌های اقتصاد، قوم‌شناسی و زبان‌های فارسی، عربی و لاتین را در دانشگاه وین آغاز کرد. در ۱۹۳۵ دانشنامۀ دکتری گرفت و در ۱۹۳۹ به تدریس در دانشگاه استانبول مشغول شد. از دانشمندان برجستۀ روزگار خویش و در کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی استاد بود. از آثارش: ترکستان امروز و گذشتۀ نزدیک آن (قاهره، ۱۹۳۹ـ۱۹۴۰) که بخشی از آن با نام قیام باسماچیان به فارسی ترجمه و در تهران چاپ شده است (۱۳۶۸ش)؛ روش در تاریخ (۱۹۵۰ـ۱۹۷۰)؛ چاپ مقدمة‌الادب زمخشری و ترجمۀ خوارزمی آن (استانبول، ۱۹۵۱)؛ خاطرات (۱۹۶۹)؛ چاپ سفرنامۀ ابن‌فضلان (گوتینگن، ۱۹۳۹).