ناظم حکمت (ترکیه ۱۹۰۲ ـ مسکو ۱۹۶۳)

ناظم حکمت;
زادروز	ترکیه ۱۹۰۲م;
درگذشت	مسکو ۱۹۶۳م
ملیت	ترک
تحصیلات و محل تحصیل	فارغ التحصیل از مدرسه جنگ، تحصیل در رشته اقتصاد سیاسی در مسکو
شغل و تخصص اصلی	شاعر و نویسنده
آثار	تلگراف شبانه (۱۹۳۳)؛ آواز نوشندگان آفتاب (۱۹۲۸)
گروه مقاله	ادبیات سایر کشورها

شاعر و نویسندۀ ترک. از مدرسۀ جنگ فارغ‌التحصیل شد. افسر عرشۀ ناو حمیدیه بود که از ارتش اخراج شد. مدتی در بولو تدریس کرد. سپس از طرابوزان سفر خود را آغاز کرد و بعد از اقامت در چندین شهر به مسکو رفت و مشغول تحصیل در رشتۀ اقتصاد سیاسی شد. در ۱۹۲۴ به وطن بازگشت. به‌دلیل اشعاری که می‌سرود و آن‌ها را در روزنامۀ آیدینلق (روشنفکری) چاپ می‌کرد، محکوم به پانزده سال زندان شد، از این‌رو به‌مسکو فرار کرد. در ۱۹۲۸ با استفاده از قانون عفو به وطن بازگشت. در ۱۹۳۲ چهار سال زندانی شد و این بار از عفو دهمین سال جمهوریت استفاده کرد. سپس به روزنامه‌نگاری و کار در استودیوهای فیلم پرداخت. در ۱۹۳۸، ضمن بازرسی‌هایی که از مدرسۀ جنگ می‌شد به‌خاطر آثار و اشعاری که از او به‌دست آمد متهم به ایجاد اغتشاش در ارتش شد. دادگاه او را به ۲۸ سال و چهار ماه زندان محکوم کرد. در ۱۹۵۰ آزاد شد، اما پیوسته تحت نظر بود. چون دوباره به دادگاه نظامی احضار شد، به مسکو گریخت. در ۱۹۵۱ از او سلب تابعیت شد و او نیز ناچار به تابعیت لهستان درآمد. مشهورترین شاعر معاصر ترکیه است و شهرت جهانی دارد. برخی از مجموعۀ اشعارش که به زبان‌های مختلف، ازجمله فارسی، ترجمه شده‌اند و در زمان حیاتش در ترکیه اجازۀ انتشار نیافتند عبارت‌اند از چهره‌های مردم سرزمین من و داستان‌ شیخ‌ بدرالدین (۱۹۳۶) که دربارۀ انقلابی‌ای مذهبی در آناتولی مذهبی قرن ۱۵م است. در سال‌های اخیر نظر دولت ترکیه هم نسبت به وی تغییر یافت و پس از مرگ، رسماً، از اتهام خیانت به میهن تبرئه و از او اعادۀ حیثیت شد و مقام قهرمانی انقلابی را یافت. از آثارش: فاشیسم و نژادپرستی آلمان (تحقیق، ۱۹۳۵)؛ دموکراسی شوروی (۱۹۳۶)؛ در شعر: مناظر انسانی سرزمینِ من؛ شهری که صدایش را از دست داد (۱۹۳۱)؛ تلگراف شبانه (۱۹۳۳)؛ آواز نوشندگان آفتاب (۱۹۲۸)؛ در نمایش‌نامه: جمجمه (۱۹۳۲)؛ خانۀ یک مرده (۱۹۳۲)؛ مرد فراموش شده (۱۹۳۵).