نصاب الصبیان
نِصابُ‌الصِّبیان
فرهنگِ منظوم عربی به فارسی، مشتمل بر ۲۰۰ بیت در بحرهای گوناگون، سرودۀ ابونصر فراهی، احتمالاً در اواخر قرن ۶ و اوایل قرن ۷ق. هدف فراهی از سرودن این اثر، به‌دست‌دادن روشِ آسانِ یادگیریِ زبان عربی برای نوآموزان فارسی بوده است. این اثر از آغاز قرن ۷ تا قرن ۱۴ق فرهنگی شناخته شده بود و در مدارس از آن برای فراگیری آسان زبان عربی استفاده می‌شد. به‌کارگرفتن جنبۀ علمی و کاربردی واژه‌های عربی و فارسی در قالب نظم و واردکردن واژه‌های کهن فارسی، نام‌های تاریخی، ماه‌های رومی و ایرانی و عربی، و به‌دست‌دادن اطلاعاتی ارزشمند از دانش‌ها و علوم روزگار مؤلف، بر اهمیت آن افزوده است. شرح‌های فراوانی بر نصاب‌الصبیان نوشته شده است و کسان بسیاری به تقلید از آن منظومه‌هایی سروده‌اند، که از آن جمله است: الریاض‌الفتیانِ ابن حسام؛ رافع‌النصابِ احمد بن فقیه (۸۱۸ق)؛ شرح محمد مقیم جعفری در ۱۰۴۹ق؛ التبیان از محمدعلی تفرشی (۱۲۹۳ق)؛ درّۀ یتیمه از شیخ عباس قمی (۱۳۱۶ق)؛ نصاب انگلیسی ـ فارسی سرودۀ فرهاد میرزا معتمدالدوله است.