نشوز

نُشوز

(در لغت به‌معنی بلندی‌طلبی) اصطلاحی در فقه؛ خروج زن است از اطاعت شوهرش به‌جهت آن‌که زن با نافرمانی شوهر، از آنچه خداوند متعال بر او واجب کرده، سر می‌گرداند. زن نافرمان را ناشزه گویند. جز حنفیه سایر مذاهب اسلامی برآن‌اند که چنانچه زن بدون مانع شرعی و عقلی، وظیفۀ زناشویی (نزدیکی) را انجام ندهد، ناشزه خواهد بود؛ اما در نظر حنفیّه اگر زن بدون اذن شوهر از خانه خارج نشود مطیع است، ولو از نزدیکی امتناع کند. اگر زن، انجام وظیفه زناشویی را موکول به دریافت مَهر کند، در صورتی ناشزه خواهد بود، که پیشتر تمکین کرده باشد. همچنین زنی که بدون اذن شوهر از خانه خارج شود، ناشزه است. نشوز دربارۀ مرد هم صادق است؛ آن‌گاه که از وظایف خود در‌برابر زن، مانند پرداخت نفقه، سرپیچی کند؛ در این صورت ابتدا زن او را موعظه می‌کند، اگر اثر نکرد، به قاضی شکایت می‌برد، قاضی نیز پس از موعظه و عدم تأثیر آن، مرد را تعزیر می‌کند و از مال مرد، نفقۀ زن را می‌پردازد.