نظام الدوله مراغه ای
نِظام‌الدّولۀ مراغه‌ای ( ـ۱۲۸۳ق)
(لقب حسین‌خان مقدم مراغه‌ای) دولتمرد ایرانی دورۀ قاجار، از اعقاب آقاخان مقدم قراباغی، سرکردۀ طایفۀ اوتوزایکی و حاکم مراغه در روزگار شاه‌عباس اول و شاه‌صفی صفوی. حسین‌خان در جنگ دوم ایران و روس فرماندهی بخشی از سپاه ایران را داشت و در سایۀ لیاقت‌های خود و مساعدت‌های محمدخان امیرنظام زنگنه، آجودان باشی (قائم‌مقام فرماندهی) سپاه عباس میرزای ولیعهد شد. در پادشاهی محمدشاه، آجودان‌باشی سپاه آذربایجان شد و در ۱۲۵۴ق در جریان عزیمت محمدشاه به هرات، درجۀ سرتیپی گرفت. در جمادی‌الآخر ۱۲۵۴ق با عنوان آجودان‌باشی کل عساکر و ایلچی کبیر، برای حل اختلافات ایران و انگلیس بر سر مسئله هرات و تسلیت فوت ویلیام چهارم (۱۸۳۷) و تهنیت جلوس ملکه ویکتوریا و همچنین گفتگو با دولت‌های اتریش و فرانسه عازم اروپا شد و پس از مذاکره با مترنیخ، امپراتور اتریش، در محرم سال ۱۲۵۵ق به فرانسه رفت و با وزیر خارجه و همچنین لوئی فیلیپ، پادشاه فرانسه، دیدار کرد. دولت انگلیس سفارت او را نپذیرفته بود و حسین‌خان ناگزیر به‌عنوان مسافر وارد لندن شد و با وساطت سرگور اوزلی در جمادی‌الاول همان سال با لرد پالمرستون ملاقات کرد و بدون حصول نتیجه‌ای به پاریس بازگشت و به‌اتفاق کنت دوسوسی سفیر فرانسه در ایران و چند متخصص نظامی فرانسوی به ایران آمد. در ۱۲۵۸ق حاکم یزد شد و قنات‌های خضرآباد و حسین‌آباد را در ناحیه نه گنبد دایر کرد. در ۱۲۶۰ق با لقب صاحب اختیار به حکومت فارس منصوب شد و در ۱۲۶۲ق لقب نظام‌الدوله گرفت. به دستور او، علی‌محمد باب را در بوشهر دستگیر کردند و به شیراز آوردند و پس از مواجهه با علمای شیراز او را به زندان انداختند. در ۱۲۶۴ق و پس از انتشار خبر مرگ محمدشاه، با شورش مردم شیراز و مخالفت‌های علی اکبرخان قوام‌الملک و محمد قلی‌خان ایل بیگی قشقایی روبرو شد و پس از چند روز جنگ و جدل، به دستور میرزا تقی‌خان امیرکبیر از حکومت برکنار شد و به تهران آمد. در ۱۲۷۵ق، امیر تومان شد و در ۱۲۷۶ق به عضویت مجلس مصلحت‌خانه دولتی درآمد.