نقیض

نَقیض

اصطلاحی در منطق. هم در حوزۀ تصورات (مفردات) کاربرد دارد، هم در تصدیقات (قضایا). ۱. در حوزۀ تصورات، نقیض هر لفظ، رفع آن لفظ است، چنان ‌که نقیض «انسان»، «غیر انسان» است و نقیض «دانا»، «نادان»؛ ۲. در حوزۀ تصدیقات یا قضایا، که گونه‌ای تقابل است که از آن به تناقض تعبیر می‌شود، چنان‌ که این دو قضیه متناقض‌اند: «هر انسانی حیوان است»؛ «بعض انسان‌ها حیوان نیستند».