گفت وگوی ادیان
گفت‌وگوی ادیان
تعامل و گفت‌وگو میان ادیان، به‌مثابۀ اولین و مؤثرترین حرکت برای دست‌یابی به معیارهای ارزشی مشترک و نیل به همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان ادیان گوناگون. فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در طول تاریخ چه به‌صورت مسالمت‌آمیز و چه به‌صورت خصمانه با یکدیگر تعامل داشته‌اند، که این تبادل و تعامل امروزه به سطح تازه‌ای رسیده و برای بقای میراث‌های متنوع فرهنگی به آستانه یک فرهنگ واحد جهانی گام نهاده است. در چنین فضایی، ادیان می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت جهان بحران‌زدۀ کنونی داشته باشند. جمهوری اسلامی ایران نیز همواره به گفت‌وگوی ادیان تأکید داشته و از پیش‌گامان این عرصه است. هم‌اکنون مراکز و مؤسسات متعددی در قالب دولتی و خصوصی در ایران به این مهم می‌پردازد. «مرکز گفت‌وگوی ادیان» به‌عنوان نهاد رسمی جمهوری اسلامی در ۱۳۶۹ش در معاونت بین‌المللی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد و پس از تشکیل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ۱۳۷۵، در معاونت پژوهشی این سازمان به‌کار خود ادامه داد. ازجمله مهم‌ترین اهداف مرکز گفت‌وگوی ادیان است: معرّفی اندیشۀ دینی اسلام و به‌ویژه شیعه و سنت دینی مسلمانان و منابع، مآخذ و دستاوردهای اسلامی؛ ایجاد زمینۀ شناختِ مبانی دینی ادیان، مکاتب و مذاهب و ایجاد امکان شناخت جریان‌های جدید دینی؛ آشناکردن نسل جوان، دانشجویان، طلاب و محققان حوزه و دانشگاه با دانش ادیان و مکاتب؛ ایجاد تفاهم و تعامل و اتحاد دینی در میان رهبران و پیروان ادیان دینی جهت رویارویی جمعی با بحران‌های معنوی و سیاسی جهان؛ رفع پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌های منفی تاریخی از اسلام و جامعۀ اسلامی در اذهان رهبران و پیروان ادیان و ایجاد تفاهم و تعامل بین آن‌ها؛ انجام گفت‌وگو به‌منظور دست‌یابی به عدالت، صلح و حقوق اجتماعی پیروان ادیان، و فراهم‌آوردن زندگی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان در جهان. یکی دیگر از مؤسساتی که در حوزۀ بخش خصوصی در این زمینه فعالیت دارد، مؤسسه گفت‌وگوی ادیان است. این مؤسسه مجموعه‌ای متشکل از فعالان حوزۀ دینی و دین‌پژوهی است که تشکیلات خود را در قالب مؤسسه‌ای غیردولتی با اهداف گفت‌وگو، پژوهش و اطلاع‌رسانی در حوزۀ فعالیت‌های دینی و دین‌پژوهی، فراهم آورده است. این مؤسسه از ۱۳۸۲ تاکنون دو ماهنامه با عنوان اخبار ادیان منتشر کرده است. مرکز دیگر، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب است که در ۱۳۷۵ش به‌همت برخی از دانشجویان حوزۀ علمیه قم و به مدیریت سیدابوالحسن نواب تأسیس شد و در ۱۳۸۳ مجوز مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی ادیان و مذاهب گرفت. اهداف کلی این مرکز در راستای اهدافِ گفت‌وگوی ادیان است. این مؤسسه فصلنامۀ هفت آسمان را منتشر می‌کند.