گیز، خاندان
گیز، خاندان (Guise)
خاندان اشرافی و قدرتمند فرانسوی، شاخهای از خاندان بزرگ دوکهای لورن فرانسه. منشا این خاندان از زمان تعیین کلود اول، فرزند رنۀ دوم، در جایگاه کُنت و سپس دوکِ گیز (۱۵۲۸) است. این خاندان در ۱۷۵۶ منقرض شد. اعضای معروف خاندان گیز عبارتاند از کلود اول (۱۴۹۶ـ۱۵۵۰) که در جنگهای متعدد شرکت داشت و دخترش ماری با جیمز پنجم اسکاتلند ازدواج کرد. فرانسوا دو لورَن، معروف به زخمدار (۱۵۱۹ـ۱۵۶۳)، فرزند کلود اول که در جنگهای فرانسه با چارلز پنجم، امپراتور مقدس روم، نقشی برجسته داشت و بهاتفاق برادرش شارل در دورۀ کوتاه سلطنت فرانسیس دوم تقریباً حاکم بلامنازع فرانسه بود. کشتار پروتستانهای فرانسه بهدست سربازانش (۱۵۶۲) او و برادرش را سخت منفور کرد و سرانجام با گلولۀ یکی از رهبران پروتستانها زخم برداشت و کشته شد. هانری اول دو لورن، سومین دوک گیز (۱۵۵۰ـ۱۵۸۸)، پسر فرانسوا، که رهبر حزب کاتولیک رومی بود و به خونخواهی پدر علیه پروتستانها قیام کرد (۱۵۶۷). وی در کشتار سن بارتلمی (۱۵۷۲) نقشی مهم داشت و شخصاً بر قتل کنت شایتون نظارت کرد. گویا سودای سلطنت در سر داشت و لیگ مقدس را از اتحاد اشراف کاتولیک علیه پروتستانها تشکیل داد. امّا هانری سوم شخصاً رهبری لیگ را بهعهده گرفت و در ۱۵۷۷ آن را منحل کرد. در ژوئن ۱۵۷۷ هانری سوم با لیگ مقدس که احیا شده بود صلح و گیز را فرماندۀ ارتش سلطنتی کرد، لیکن سرانجام توطئۀ قتل او را ترتیب داد و گیز اندک زمانی بعد بهدست گارد سلطنتی کشته شد.