پوسته (زمین شناسی)
پوستِه (زمین‌شناسی)(crust)
لایۀ سنگی بیرونی کرۀ زمین، شامل دو بخش مجزا، پوستۀ اقیانوسی[۱] و پوستۀ قارّه‌ای[۲]. پوستۀ اقیانوسی، با ضخامت متوسط ۱۰ کیلومتر، عمدتاً از سنگ‌های بازالتیِ پوشیده از رسوبات گِلی تشکیل شده است. در مقابل، پوستۀ قاره‌ای عمدتاً ترکیباتِ درشتِ گرانیتی و ساختار پیچیده‌تری دارد، زیرا پوستۀ اقیانوسی طی فرآیند فرورانش، با ورود به داخل گوشته واچرخیده می‌شود. پوستۀ اقیانوسی در هیچ‌جا قدمتی بیش از ۲۰۰میلیون سال ندارد، در‌حالی‌که سن بخش‌هایی از پوستۀ قاره‌ای بیش از ۳.۵میلیارد سال است. پوستۀ اقیانوسی متشکل از لایه‌ای از رسوبات در بالا، لایه‌ای از بازالت[۳] در زیر آن، و لایه‌ای از گابرو[۴] در پایین است. ضخامت پوستۀ قاره‌ای از ۴۰ تا ۷۰ کیلومتر متغیر است و ضخیم‌ترین بخشِ پوسته در زیر رشته‌کوه‌هاست، در‌حالی‌که در نواحی درّه‌های کافتی قارّه‌ای[۵]، پوسته کمترین ضخامت را دارد. پوستۀ اقیانوسی تقریباً از سنگ‌های آذرینِ[۶] بازالت و رسوبات[۷] ساخته شده است، اما پوستۀ قارّه‌ای از انواع بسیار متفاوتی از سنگ‌های رسوبی[۸]، سنگ‌های آذرین[۹]، و سنگ‌های دگرگونی[۱۰] تشکیل شده است. پوستۀ زمین از صفحاتی با حواشی متفاوت ساخته شده است. در میانۀ اقیانوس‌ها، حواشی صفحه‌ای سازنده قرار دارند که در آن‌جا، ماگما از درون زمین فوران می‌کند و پوستۀ جدیدی می‌سازد. در حواشی قاره ـ قاره، رشته‌کوه‌ها براثر برخورد دو قاره ساخته می‌شوند. در حواشی مخرّب اقیانوس‌ـ قاره، پوستۀ اقیانوسی به‌زیر پوستۀ قاره‌ای چگال‌تر رانده می‌شود و ناحیۀ آتشفشانی ناپایداری ایجاد می‌کنند