بوشنج
بوشَنْج
(یا: فوشنگ؛ پوشنگ) شهری باستانی در خراسان، واقع در جنوب غربی هرات و جنوب رودخانۀ هریرود، منسوب به پشنگ پدر افراسیاب. بنا به برخی روایات سازنده شهر شاهپور ساسانی اول بوده است. طاهریان از این شهر برخاسته‌اند. بوشنگ در قرون اول اسلامی شهری بزرگ و آباد و به اندازۀ نصف شهر هرات بود و همانند آن شهر در زمینی هموار قرار داشت. رودخانۀ هریرود این شهر را آبیاری می‌کرد و چوب درخت عرعر، انگور و خربزه از محصولات عمدۀ آن بود. شهر در درون حصار قرار داشت و سه دروازه آن را به راه‌های هرات، نیشابور و قهستان وصل می‌کرد. این شهر در حدود ۲۹ق به‌تصرّف اعراب مسلمان درآمد. مردم آن در ۴۱ق شوریدند و سرانجام به اطاعت قیس بن هیثم درآمدند. روایت دیگر حاکی از مصالحۀ مردم این شهر در ۵۱ق با ربیع بن زیاد است. در زمان زیاد بن ابیه حکومت هرات، بادغیس و بوشنج در دست نافع بن خالد‌الطاحی بود. از ۹۲ تا ۹۴ق خوارج بر آن تسلط داشتند و در سال‌های خلافت مهدی عباسی مدتی در اختیار یوسف‌البرم بود. در ۲۵۹ق به‌تصرّف یعقوب لیث صفاری درآمد و در ۳۹۲ق غزنویان بر آن مسلط شدند. تکش، برادر ملک‌شاه سلجوقی، در این شهر علیه برادر خود شورید. این شهر پس از اسارت سلطان‌سنجر سلجوقی به‌دست غزان، در قلمرو ملوک غور درآمد. ملک محمد بن حسین غوری مانع از تسلط مؤید آی ابه بر بوشنج شد. پس از آن به‌دست مغولان افتاد و سپس در قلمرو ملوک کرت قرار گرفت. این شهر در نیمۀ اول قرن ۸ق ولایتی آباد بود و باغستان‌های بسیار داشت. در ۷۸۳ق به‌تصرّف تیمور لنگ درآمد و نابود شد. ظاهراً شهر غوریان کنونی در محل شهر قدیمی بوشنج ساخته شده است.