سنندج، شهرستان

سنندج، شهرستان
کشور	ایران
استان	کردستان
بخش	مرکزی و کلاترزان
جمعیت	۴۱۷,۱۷۷ نفر(۱۳۸۵ش)
موقعیت	جنوب شهرستان دیواندره، غرب شهرستان قروه، شمال شهرستان کامیاران، و شرق شهرستان‌های سروآباد و مریوان
نوع اقلیم	در ارتفاعات سرد - در دره‌ها و نواحی کم‌ارتفاع معتدل
شهر ها و آبادی های مهم	شویشه، صلوات‌آباد، حسن‌آباد، آرندان، علی‌آباد، توریور، آویهنگ، بیساران، نگل، و حسین‌آباد

سَنَندج، شهرستان
واقع در مرکز جنوبی استان کردستان، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش کلاترزان، با مرکزیت اداری شهر سنندج. از شمال به شهرستان دیواندره، از شرق به شهرستان قروه، از جنوب به شهرستان کامیاران، و از غرب به شهرستان‌های سروآباد و مریوان محدود است. اراضی این شهرستان کوهستانی است که روبه جنوب و غرب بر ارتفاع آن افزوده می‌شود. مهم‌ترین کوه‌های این شهرستان عبارت‌اند از کوه کوچکسار (۲۹۴۶ متر)، آبیدر بزرگ، شیخ معروف، و یوسف سیاه. شهرستان سنندج از پرآب‌ترین نواحی ایران است و رودهای فراوانی در آن جریان دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از رودخانه‌های قشلاق، قزل‌اوزن، آب سیروان، و گاوه رود. اقلیم این شهرستان در ارتفاعات سرد و در دره‌ها و نواحی کم‌ارتفاع معتدل، ازنظر بارندگی جزو نواحی نیمه‌خشک و جمعیت آن ۴۱۷,۱۷۷ نفر است (۱۳۸۵). مهم‌ترین آبادی‌های آن عبارت‌‌اند از شویشه، صلوات‌آباد، حسن‌آباد، آرندان، علی‌آباد، توریور، آویهنگ، بیساران، نگل، و حسین‌آباد. راه کرمانشاه به دیواندره و سقز و همدان به مریوان و نیز راه‌های روستایی فراوانی، که آبادی‌ها را به هم مرتبط می‌کنند، شبکۀ راه‌های ارتباطی این شهرستان را تشکیل می‌دهند. شهرستان سنندج را سابقاً سنه می‌نامیدند و سکنۀ آن را عمدتاً کُردهای قبیلۀ جاف، و مندمی، و گلباغی تشکیل می‌دهند. ازنظر مذهب اکثراً سنی شافعی‌اند و مشایخ نقشبندیه در میانشان فراوان‌اند. ولایت سنندج حدود‌ ۴۰۰ سال در دست خاندان اردلان بود که خود را از ساسانیان می‌دانستند. در ۱۲۸۴ق، فرهاد میرزا از طرف دربار قاجار به حکومت سنندج مأمور شد و به فرمانروایی خاندان اردلان پایان داد.