بیماری جنون گاوی

بیماری‌ جنون ‌گاوی (bovine spongiform encephalopathy)

مرضی از نوع اسکراپی در گوسفند، که گاو به آن مبتلا می‌شود و به عصبانیت، فقدان هماهنگی و مرگ می‌انجامد. این بیماری که نخستین‌بار در ۱۹۸۵ شناسایی شد تا ۱۹۹۶ به مرگ ۱۵۸هزار رأس گاو انگلیسی انجامید. به‌دنبال شیوع این بیماری در گاوهای فرانسوی، آلمانی و اسپانیایی در اواخر سال ۲۰۰۰، وزرای کشاورزی اتحادیۀ اروپا دربارۀ ممنوعیت استفاده از غذاهای تهیه شده از گوشت و استخوان حیوانات، و معدوم‌کردن گاوهایی که بیش از ۳۰ ماه عمر داشتند، به‌شرط انجام آزمایش بی‌اس‌ای روی آن‌ها، از اول ژانویۀ ۲۰۰۱ به‌توافق رسیدند. جنون گاوی از بیماری‌هایی است که به آسیب‌های اسفنجی‌شکل مسری معروف‌اند؛ زیرا علامت آن‌ها بروز تغییرات اسفنجی در بافت مغز است. برخی از دانشمندان اعتقاد دارند که تمام این بیماری‌ها ازجمله بیماری کروتسفِلد ـ ژاکوب (سی‌جی‌دی) در انسان‌ها، در واقع همان بیماری است و در ۱۹۹۶ به‌اثبات رسید که میان مرگ ۱۰ جوان به‌دلیل ابتلا به سی‌جی دی و مصرف فرآورده‌های گوشت گاو نوعی رابطه وجود دارد. علت این بیماری‌ها که در سراسر جهان تلفات بسیار به‌همراه داشته، هنوز به درستی روشن نیست، اما ممکن است ناشی از یک پروتئین مزاحم به نام پریون باشد. پریون امکان دارد مادرزادی باشد یا از طریق بافت آلوده منتقل شود. نخستین موارد بی‌اس‌ای در دانمارک، فرانسه، آلمان و اسپانیا در سال ۲۰۰۰ گزارش شد. در ژانویۀ ۲۰۰۱، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) به کشورهای در حال توسعه برای جلوگیری از تبدیل بی‌اس‌ای به یک مسئلۀ جهانی هشدار داد؛ زیرا غذاهای بالقوه آلودۀ گوشت‌ و استخوان پس از شیوع بی‌اس‌ای در انگلستان به کشورهای در حال توسعه صادر شده بود. کشتار جمعی گاوهای مبتلا بخشی از اقدامات اتحادیۀ اروپا علیه بی‌اس‌ای بود، اما در آلمان موجب برانگیختن خشم عمومی شد؛ زیرا عموماً هدف از این برنامه را بیشتر کمک به کشاورزان می‌دانستند تا حمایت از مصرف‌کننده.