پیوند عضو
پیوند عضو (transplant)
در پزشکی، انتقال یک بافت یا عضو از انسانی به انسان دیگر یا از بخشی از بدن به بخش دیگر (مثل پیوند پوست). عمل‌های جراحی پیوند عضو اغلب به‌منظور نجات جان بیمار انجام می‌شود؛ و چون سیستم دفاعی بدن به دفع بافت خارجی تمایل دارد، انطباق دقیق دهنده و گیرنده عضو و استفاده از داروهای ایمیونوساپرسیو ضروری است. با این حال، این‌گونه عمل‌های جراحی همیشه موفقیتآمیز نیست. پیوند قرنیه که ممکن است بینایی را به چشم بیمار یا فرد صدمه‌دیده بازگرداند، نخستین‌بار در ۱۹۰۵ انجام شد که قدیمی‌ترین عمل پیوند موفقیتآمیز در انسان است. از میان اعضای داخلی، پیوند کلیه نخستین‌بار در اوایل دهۀ ۱۹۵۰ انجام شد و در میان اعضای بدن، برای پیوند این عضو بیشتر‌ین تقاضا وجود دارد. هم اکنون قلب، ریه‌ها، کبد، بافت لوزالمعده، استخوان و مغز استخوان، را پیوند می‌زنند. اغلب اعضای پیوندی را از اجساد اهداشده برمی‌دارند که معمولاً کسانی‌اند که به مرگ مغزی دچار شده‌اند، یا از بانک بافت‌های منجمد تأمین شده‌اند. در موارد نادر، کلیه‌ها، قرنیه‌ها و بخشی از کبد را ممکن است از اهداکنندگان زنده دریافت کنند. در ۱۹۹۰ جایزۀ نوبل در پزشکی یا فیزیولوژی به دو جراح امریکایی به نام‌های، دونال تامس[۱] و جوزف ماری[۲]، به‌سبب ابتکار عملشان در پیوند بافت و عضو تعلق گرفت. نخستین آزمایش‌ها برای پیوند اعضای اصلاح ژنتیک‌شدۀ حیوانات به انسان‌ها در ژوئیۀ ۱۹۹۵ به تأیید دولت امریکا رسید. در ۱۹۹۹ پژوهشگران امریکایی دریافتند بیمارانی که در انتظار پیوند کلیه‌اند را می‌توان با تزریق منظم سلول‌های منجمد کبد زنده نگه داشت. این سلول‌ها را به سهولت از کبدهای آسیب‌دیده‌ای می‌توان برداشت که برای اهدای کامل مناسب نیستند. در گذشته، نخستین پیوند ریه از یک اهداکننده در اکتبر سال ۲۰۰۰ انجام شد. اگرچه دریافت‌کننده در مارس ۲۰۰۱ بر اثر عوارض مربوط به پیوند بعدی کبد درگذشت، اما ریه پیوندی به‌کار خود ادامه داده بود.