آخ شون وار

آخ‌شون‌وار

لقب شاهان هِپتالی. آخ‌شون‌وار صورت تحریف‌شده‌ای از واژه شاه در یکی از زبان‌های ایرانی میانه شرقی است. همین عنوان در زبان سغدی به‌صورت اَخشاوَن‌ذار به‌معنی صاحب قدرت دیده می‌شود. این عنوان توسط هپتالیان، که در قرون ۵ و ۶م به جنوب رود جیحون نفوذ کرده بودند، اقتباس گردید؛ و سپس وارد خدای‌نامه ساسانی شد و سپس در متون دورۀ اسلامی به‌صورت یک نام خاص درآمد. فردوسی در شاهنامه آن را به‌صورت خوشنواز آورده است. معروف‌ترین شاهی که این نام را دارد، آخ‌شون‌وار حاکم هپتالی بلخ بود؛ وی پیروز اول ساسانی را در رسیدن به قدرت یاری داد و دربرابر آن خراسان را گرفت. پیروز اول بر او خروج کرد، اما در جنگ ۴۸۴م شکست خورد و کشته شد و خراسان در دست هپتالیان ماند.