ایتالیایی، معماری
ایتالیایی، معماری (Italian architecture)
معماری شبه‌جزیرۀ ایتالیا، پس از سقوط امپراتوری روم. بناهای باقی‌مانده از سبک‌های قدیمی‌ترـ بیزانسی۱، رومانسک (رومی‌وار)۲، و گوتیک۳ ـ غالباً کلیسایند. از دوره‌های رنسانس۴ و باروک۵ کاخ‌ها، عمارت‌های شهرداری، و مانند آن‌ها نیز باقی مانده است.
معماری بیزانسی (قرون ۵ـ۱۱م). ایتالیا سرشار است از نمونه‌های این شیوۀ معماری، که آمیزه‌ای از عناصر شرقی و کلاسیک۶ به‌شمار می‌رود؛ همچون یادمان‌های عهد امپراتور یوستی‌نیانوس۷ در راونا۸، و بازیلیکا۹ی سان مارکو۱۰، در ونیز (ح ۱۰۶۳م).
معماری رومانسک (رومی‌وار) (قرون ۱۰ـ۱۳م). در شمال ایتالیا، ساختمان‌هایی که به این شیوه ساخته شده‌اند، غالباً نوارهایی از مرمر تیره و روشن دارند؛ سیسیل چندین کلیسا به‌شیوۀ رومی‌وار دارد.
معماری گوتیک (قرون ۱۳ـ۱۵م). معماری گوتیک ایتالیایی با معماری گوتیک شمال اروپا بسیار متفاوت است. در این نوع معماری نماها پرآذین بودند، از موزائیک۱۱ و مرمر رنگین استفاده می‌شد و در اطراف پنجره‌ها و درها، تندیس‌هایی تعبیه می‌گردید. کلیسای جامع عظیم میلان، قرن ۱۵م، به‌سبک شمال اروپا بنا شد.
معماری رنسانس (قرون ۱۵ و ۱۶). این سبک را برونلّسکی۱۲ فلورانسی۱۳ و معاصرانش، با الهام از مدل‌های کلاسیک ابداع کردند. میکلانژِ مجسمه‌ساز در ساختِ بازیلیکای سن‌پیِترو در رُم، نقش داشت. در ونیز، ویلاهای پالادیو۱۴، تداوم‌بخش بی‌آلایشیِ سبک رنسانس متعالی۱۵ بودند. سایر معماران برجستۀ سبک رنسانس عبارت‌اند از برامانته۱۶، جولیو رومانو۱۷، سانگالو۱۸، وینیولا۱۹ و سانسووینو۲۰.
معماری باروک (قرن ۱۷م). سبک باروک با فضاهای بیضوی برنینی۲۱ (ازجمله در کلیسای سان آندرآ آل کوئیریناله۲۲، رُم)، بورومینی۲۳، کورتونا۲۴، و خیال‌پردازی‌های گوئارینی۲۵ در تورینو۲۶ (ازجمله در کلیسای سان لورنتسو۲۷) شکوفا شد.
معماری نئوکلاسیک[۱] (قرون ۱۸ و ۱۹). معماری ایتالیا در قرن ۱۸ اهمیت چندانی نداشت؛ در این قرن سبک احیای کلاسیک[۲]۲۸ِ خشک و بی‌روحی حاکم بود. در قرن ۱۹، در بخش عمدۀ اروپا، معماری نئوکلاسیک۲۹ سبک معیار بود.
معماری قرن ۲۰. این قرن با دیدگاه‌های فتوریستی۳۰ سنت الیا۳۱ آغاز شد. در فاصلۀ جنگ‌های جهانی اول و دوم، مدرنیسمِ ناب (زیر نفوذ فاشیسم۳۲)، همراه با کلاسی‌سیسم بی‌آرایه مورد مداقه قرار گرفت که در خِردگرایی۳۳ ترانی۳۴ متجلّی است. نِروی۳۵ ظرفیت بیانگری بالقوۀ بتون مسلح را به‌نمایش گذاشت. ترانی و جو پونتی۳۶ پیش‌گامان جنبش مدرن۳۷ بودند. از دهۀ ۱۹۷۰، جنبش مدرن۳۸ و در ارتباط با آن، توجه به بررسی انواع سنّتی شهرهای اروپایی، نفوذ بسزایی داشته است و کارها و نوشته‌های آلدو روسّی۳۹ در رأس این گرایش به‌چشم می‌خورد. رنزو پیانو۴۰ مظهر معماری های‌تک۴۱ بود.Byzantine Romanesque Gothic Renaissance baroque classical Justinian Ravenna basilica San Marco mosaic Brunelleschi Florentine Palladio High Renaissance Bramante Giulio Romano Sangallo Vignola Sansovino Bernini S Andrea al Quirinale Boromini Cortona Guarini Turin S Lorenzo futurist Sant'Elia Fascism rationalism Terragni Nervi Gio Ponti Modern Movement Modern Movement Aldo Rossi Renzo Piano high-tech