ایرلندی، ادبیات

ایرلندی، ادبیات (Irish literature)

ادبیات قدیم ایرلندی به زبان گِیلی شامل سرگذشت‌هایی که عمدتاً به نثر و بخش درخور توجهی هم به نظم است. دو مجموعۀ مهم این دوره عبارت‌اند از آلستر، دربارۀ کانچوبار، شاه افسانه‌ای و پیروانش؛ دیگری منسوب به اوسیان است که با ترجمه و اقتباس مکفرسون بر ادبیات اروپا تأثیر گذاشته است. ادبیات گیلی نخستین اشعار ایرلندی کیفیت تغزّلی خاصی دارد و عمدتاً شامل نظم مذهبی و شعر طبیعت است، ازجمله سرود سنت پاتریک و سرود آلتان به یاد سنت بریجیت. منظومه‌های شبه‌تاریخی زیادی هم وجود دارد که آن‌ها را به شاعرانی مانند مِیل مورا (قرن ۹م)، مک لیک (قرن ۱۰م)، و فلان مِینیستِرِخ (قرن ۱۱م) نسبت می‌دهند. ادبیات مذهبی منثور، شامل موعظه‌ها، زندگی قدّیسان، مانند کتاب لیزمور و نوشته‌های مایکل اوکلیِری، و مکاشفات است. سالنامه‌ها و نیز متونی چون کوگَد گیدل ری گلیب، که گزارش شاهدی عینی از تهاجم وایکینگ‌ها است، به شرح وقایع تاریخی می‌پردازد. شعر «رسمی» یا «درباری» قرن ۱۳م تا ۱۷ را شاعرانی چون تایگ دال اُهوگین (‌ ـ ح ۱۶۱۷)، و دانو مور اودیلی ( ـ ۱۲۴۴م)، و جفری کیتینگ ( ـ ۱۶۴۶) می‌سرودند که هم به نثر می‌نوشتند و هم به نظم. مکتب‌های خنیاگری نیز تا پایان قرن ۱۷ ازبین رفتند. وزن بیشتر از هجا اهمیت یافت. بزرگ‌ترین نمایندگان مکتب جدید ایگان اورایلی (اوایل قرن ۱۸) و تایگ گیلز اُسالیوان، شاعر مذهبی، بود. اواخر قرن ۱۹ به‌بعد شاهد احیای ادبیات ایرلندی به زبان انگلیسی بود. اسکار وایلد، جورج برنارد شاو، و جیمز جویس از نویسندگانی بودند که در خارج از ایرلند زندگی می‌کردند.

 

---