عفلق، میشل (۱۹۱۰ـ۱۹۸۹)
عَفْلَق، میشِل (۱۹۱۰ـ۱۹۸۹)
نظریه‌پرداز سیاسی سوری، بنیادگذار حزب بعث (رستاخیز عرب[۱]) در اوایل دهۀ ۱۹۴۰. در زمان ریاست‌جمهوری هاشم اتاسی مدت کوتاهی وزیر آموزش و پرورش بود (۱۹۴۹). دو بار در انتخابات پارلمانی سوریه شکست خورد (۱۹۴۷ و ۱۹۴۹)، اما دبیرکلِ بانفوذ حزب بعث باقی ماند. پس از به‌قدرت‌رسیدن حزب بعث با کودتای مه ۱۹۶۳ و با تسلط جناح نظامی حزب، او به حاشیه رانده شد. پس از کودتای نظامی ۱۹۶۶، سوریه را ترک کرد و پایگاه خود را عمدتاً در بغداد قرار داد؛ حزب بعث عراق در آن‌جا قدرت را در دست گرفت (۱۹۶۸). عفلق با صلاح‌الدین بیطار و سایر روشنفکران، حزب بعث را تأسیس کرد. اصل اعتقادی آن «تشکیل یک ملت عرب با رسالتی جاودانی[۲]» بود که در شعار «وحدت، آزادی و سوسیالیسم[۳]» بیان می‌شد. او بر این باور بود که فقط یک ملت عرب وجود دارد که عثمانی‌ها[۴]، اروپاییان، امپریالیسم امریکا و صهیونیسم[۵] آن را تصنعی تقسیم کرده‌اند. عفلق در یک خانوادۀ مسیحی ارتدوکس یونانی[۶] در دمشق زاده شد و در زمان تحصیل در پاریس تحت تأثیر افکار کمونیستی قرار گرفت. بر همین اساس، در اواخر دهۀ ۱۹۳۰ نوع خاص ناسیونالیسم عربی و سوسیالیسم انقلابی را پدید آورد و مذهب را با سیاست ملی‌گرایی درهم آمیخت، چون همان‌طور که خودش نوشته است: «هردوی آن‌ها از قلب سرچشمه می‌گیرند و با ارادۀ خداوند اشاعه می‌یابند».