سیاست درهای باز

سیاست درهای باز (Open Door Policy)

سیاستی اتخاذشده از سوی ایالات متحده امریکا، به‌منظور حفظ منافع اقتصادی خود در چین، در سال‌های آغازین قرن بیستم، که به‌موجب آن می‌بایست همۀ کشورهای خارجی در چین از حقوق تجاری برابری برخوردار باشند. برطبق معاهداتی که درپی شکست چین در جنگ‌های تریاک (۱۸۳۹‌ـ‌۱۸۴۲؛ ۱۸۵۶‌ـ‌۱۸۶۰) منعقد شد، چین مجبور شد که امتیازات تجاری به قدرت‌های بزرگ، ازجمله انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، روسیه، ژاپن، و ایالات متحده، اعطا کند. طی دهه‌های بعد قدرت‌های اروپایی و ژاپن کوشیدند که چین را به حوزه‌های نفوذ جداگانه و انحصاری تقسیم کنند. جان هی، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده، که می‌ترسید ایالات متحده از دایرۀ تجارت چین بیرون بماند، با ارسال دو یادداشت به قدرت‌های دیگر، سیاست درهای باز را مطرح کرد. او طی یادداشت نخست (۱۸۹۹) سه نکته را یادآور شد: هیچ کشوری نباید به حقوق شهروندان کشورهای دیگر تجاوز کند؛ تعرفه‌های چین باید برای همۀ طرف‌های تجاری یکسان باشند؛ و هر کشوری که حوزۀ نفوذ ارضی در چین در اختیار داشته باشد باید با تجار و صاحبان صنایع دیگر کشورها مانند تجار و صاحبان صنایع خودش رفتار کند. در یادداشت دوم (۱۹۰۰) نیز لزوم حفظ تمامیت ارضی و اداری چین را خاطرنشان کرد. سیاست درهای باز به‌طور کلی تا سال‌های ۱۹۳۱‌ـ‌۱۹۳۳، که ژاپن منچوری را به خاک خود ضمیمه کرد، موفق بود. پس از جنگ جهانی دوم حاکمیت کامل چین به‌رسمیت شناخته شد و سیاست درهای باز دیگر به اجرا درنیامد.

 

---