روان ساز
روان‌ساز (lubricant)
ماده‌ای برای کاربرد بین سطوح متحرک، به‌منظور کاهش اصطکاک. روان‌سازهایی با پایۀ کربن (روان‌سازهای آلی)، که معمولاً گریس[۱] یا روغن[۲] نامیده می‌شوند، از تقطیر[۳] نفت خام[۴] به‌دست می‌آیند. تحقیقات پردامنه‌ای در زمینۀ افزودنی‌های شیمیایی روان‌سازها صورت می‌گیرد. کاربرد این افزودنی‌ها عبارت‌اند از کاهش ساییدگی ناشی از خوردگی[۵]، جلوگیری از تشکیل لجن در کارتر که غالباً ناشی از خاموش و روشن‌کردن متوالی اتومبیل است، دوام در توربین‌های گازی هوانوردی، در دماهای کاری بالا و مقاومت دربرابر تابش در نیروگاه‌های هسته‌ای. از روان‌سازهای پاششی با پایۀ سیلیسیم[۶] نیز استفاده می‌شود. این روان‌سازها کمتر از روان‌سازهای نفتی گرد و غبار جذب می‌کنند. یکی از روان‌سازهای جامد گرافیت[۷]، یکی از آلوتروپی‌های کربن، است. گرافیت را به‌شکل فلس یا به‌صورت امولسیون[۸] (کلوئید[۹]) در آب یا روغن مصرف می‌کنند.