گلایدر
گِلایْدِر (glider)
(یا: هَواسُر) نوعی وسیلۀ پرواز، شبیه هواپیما. حداکثر یک واحد پیشران کمکی کوچک دارد ولي معمولاً هیچ واحد پیشرانی ندارد. گلایدرهای مدرن بال‌های بسیار نازک و بدنۀ ایرودینامیکی دارند. نوع بدون موتور گلایدر با طناب کشسان، ریسمان، یا کابل متصل به جلوی آن به پرواز درمی‌آید که خدمه، وینچ، خودروی یدک‌کش، یا هواپیمای یدک‌کش آن را می‌کشند. گلایدر را می‌توان تا مسافت‌های طولانی به‌دنبال هواپیما یدک کشید. گلایدر موتوردار بدون کمک خارجی برمی‌خیزد و فرود می‌آید. گلایدر از نیروی گرانش و نیروی کشش روبه بالای هوا برای پرواز استفاده می‌کند. کنترلگر پرواز گلایدر از پدالی تشکیل می‌شود که سکان‌های عمودی را به‌کار می‌اندازد و یک اهرم کنترل برای کاراندازی سکان‌های افقی و شهپرها دارد. اوتو و گوستاو لیلینِتال[۱] آلمانی در ۱۸۹۱ نخستین پرواز موفقیت‌آمیز گلایدر با خلبان را عملی کردند. برادران لیلینِتال[۲] مزیت سطوح بال خمیده بر سطوح بال تخت را در پرواز نشان دادند و دیگران را تشویق به پرواز با گلایدر کردند. اوتو لیلینتال در ۱۸۹۶ در سانحۀ سقوط گلایدر جان باخت. در آغاز قرن ۲۰، برادران رایت[۳] پروازهای متعددی با گلایدر کردند و اصلاحات بسیاری در گلایدر به‌عمل آوردند. در جنگ جهانی دوم، از گلایدر برای حمل نیرو به‌منظور یورش هوایی استفاده می‌کردند. گلایدرهای اولیه را از روی تپه‌ها یا با دویدن به‌طرف جلو به پرواز درمی‌آوردند. خلبان برای حفظ ثبات گلایدر در هنگام پرواز بدن خود را جابه‌جا می‌کرد. این فنون در پرواز با کایت احیا شدند. کایت پوششی از جنس نایلون یا کولار است که روی قابی از آلومینیوم کشیده شده است و می‌تواند به ارتفاع ۶۱۰۰ متر برسد و حدود ۱۵ ساعت در هوا بماند.