کروتون
کروتون (Croton)
شهری در یونان باستان، که امروزه کروتونه[۱] نام دارد و در ساحل شرقی بروتیوم[۲] (کالابِریای کنونی، ایتالیا) قرار دارد. آخایایی[۳] آن را در ۷۱۰پ‌م بنا نهادند، و چون دارای یگانه لنگرگاه بین تارِنتوم[۴] (تارانتو[۵]ی کنونی) و رگیوم[۶] (ردجو[۷]ی کنونی) بود به‌سرعت گسترش یافت. فیثاغورس[۸]، ریاضی‌دان و فیلسوف یونانی، انجمن اخوت خود را در کروتون، تأسیس کرد. کروتونیان در ۵۱۰پ‌م شهر رقیب خود، سوباریس[۹] در کالابریا[۱۰] را ویران کردند، ولی در ۴۸۰پ‌م خود مغلوب لوکری‌هایِ اپی‌زفیری[۱۱] و دیگران شدند؛ این شهر پس از آن رو به انحطاط رفت و در ۲۷۷پ‌م تابع روم شد. شهر باستانی اکنون به‌کلی ناپدید شده است، اما در دماغۀ نزدیک محل آن (در یازده کیلومتری جنوب‌شرقی) آثاری از معبد هِرا لاکینیا[۱۲] وجود دارد، که از راهی کوهستانی و سربالا از شهر به آن‌جا می‌رفتند.