گنبد جبلیه
| گُنبد جَبَلیِّه | |
|---|---|
| نام فارسی | گُنبد جَبَلیِّه |
| کشور | ایران |
| نام‌های دیگر | گنبد جَمَلیه - نام پیشین: گنبد گَبْر و گنبد گَبْران |
| موقعیت | شهر کرمان |
| کاربری | اکنون: موزۀ سنگ |
| مشخصات معماری | گنبدخانه‌ای با قاعدۀ هشت‌ضلعی |
| زمان ساخت | احتمالاً دورۀ سلجوقی |
گُنبد جَبَلیِّه
در کرمان با نام گنبد جَمَلیه هم شهرت دارد. قدمت این بنا به‌درستی معلوم نشده است. برخی منابع، آن‌را از آثار پیش از اسلام دانسته‌اند؛ اما بعضی کارشناسان، ازجمله اریک شرودر[۱]، آن را به‌سبب نوع گنبدسازی‌اش، از بناهای پس از اسلام و دورۀ سلجوقی می‌دانند. منابع قبل از قرن ۱۰ق این بنا را با نام‌های گنبد گَبْر و گنبد گَبْران یاد کرده‌اند. این بنا، گنبدخانه‌ای با قاعدۀ هشت‌ضلعی است، که دیوارهای آن از قطعات بزرگ سنگ ساخته شده است، به عقیدۀ دونالد ویلبر[۲] و کریستی ویلسون[۳]، گنبد این بنا دوپوش بوده، اما پوش دوم آن احداث نشده است، و امروز تنها پایۀ پوش خارجی دیده می شود که از آجر و سنگ است. تا ۱۳۳۳ش سنگ قبری درون این گنبدخانه وجود داشت. برخی مدفون این بنا را، سیدمحمد تباشیری، و برخی دیگر دانیال حکیم، مشهور به پیرمراد، می‌دانند.