سلاح های کوچک
سِلاح‌های کوچک (small arms)
یکی از دو دستۀ اصلی سلاح‌های گرم[۱]، سلاح‌هایی با قابلیت حمل دستی. نخستین سلاح‌های کوچک، توپ‌های کوچکی با نام زنبورک بودند که در اواخر قرن ۱۴م بهکار می‌رفتند. این سلاح را به زمین تکیه می‌دادند و با دست شلیک میکردند. اکنون سلاح‌های کوچک گسترۀ وسیعی را شامل می‌شوند که از تفنگ‌های تک‌بار[۲] ته‌پر[۳] و تفنگ‌های شکاری ساچمه‌زن[۴] تا سلاح‌های پیچیدۀ خودکار و نیمه‌خودکار را دربر می‌گیرد. تفنگ فتیله‌ای[۵] که طی قرن ۱۵م تکمیل شد، فتیله‌ای از جنس الیاف کنف و شوره داشت که با اهرمی به شکل S گرفته و با انگشت به طرف سوراخ خرج برده می‌شد. نحوۀ نگهداری، نشانه‌روی، و شلیک این تفنگ تقریباً مشابه تفنگ‌های رایج امروزی بود. مگسک‌ها[۶]ی جلو و عقب و قنداق[۷] خمیده‌ای که تیرانداز آن را به شانۀ خود تکیه می‌داد، موجب افزایش دقت این تفنگ شد. مشکل روشن نگهداشتن فتیله در هوای بارانی با ابداع مکانیسم چرخ آتش در حدود ۱۵۱۵ برطرف شد. در این مکانیسم، بر اثر اصابت پیریت آهن به چرخی فولادی که با فنر کشیده می‌شد، جریانی از جرقه پدید می‌آمد و تفنگ آتش می‌شد. این مکانیسم پردردسر و گران‌قیمت تکامل یافت و در حدود ۱۶۲۵، مکانیسم چخماقی[۸] ساخته شد که از آن ساده‌تر بود. در این مکانیسم، بر اثر اصابت چخماق به فولاد جرقه تولید می‌شد. این مکانیسم ۲۰۰ سال بهکار رفت و پس از آن پیشرفت نظرگیر اختراع چاشنی[۹] روی داد (۱۸۱۰). چاشنی را کشیش ورزش‌دوست اسکاتلندی، آلگزاندر فورسایت[۱۰] (۱۷۶۹ـ۱۸۴۳)، اختراع کرد و با اختراع او نیاز به عامل آتش‌زنۀ خارجی از میان رفت. از آن پس، سلاح‌های گرم با خرج انفجاری[۱۱] ناچیزی شلیک می‌شدند که در انتها یا پشت گلوله قرار می‌گرفت و با ضربۀ چکشکِ داخل سلاح منفجر می‌شد. اصول خان‌کشی[۱۲] تفنگ، از ته پر‌کردن آن، و تفنگ چند تیر از قرن ۱۶ شناخته شده بود، اما تا قرن ۱۹ با موفقیت از آن‌ها استفاده نشد. در آن دوران می‌دانستند که گلوله، در صورت چرخیدن، مسیر درست‌تری را می‌پیماید، اما نمی‌توانستند گلوله را در شیار جا بیاندازند و در نتیجه، خان‌کشی تفنگ مقدور نبود. تفنگ بیکر[۱۳]، که در ۱۸۰۰ به تیپ تفنگداران بریتانیایی[۱۴] داده شد، از سرِ لوله (دهانه) پر می‌شد و چکشی برای جا انداختن گلوله در خان[۱۵] داشت. نخستین تفنگ ته‌پر تفنگ سوزنیِ[۱۶] فون دریزه[۱۷] بود که در ۱۸۴۲، بین سربازان پروسی توزیع شد. در این تفنگ، چاشنی در داخل فشنگ تعبیه شده بود. طی جنگ داخلی امریکا[۱۸]، از تفنگ‌های ته‌پر استفاده شد و کاربرد این تفنگ‌ها تا ۱۸۷۰ ادامه داشت. سرعت شلیک این تفنگ‌ها بیشتر بود و پس از هر بار شلیک لازم بود لولۀ آن‌ها را پاک کنند. یکی از اولین تفنگ‌های ضامن‌دار تفنگ لی ـ متفورد[۱۹] (۱۸۸۸) بود و در پی آن تفنگ لی ـ انفیلد[۲۰] ساخته شد. هر دو این تفنگ‌ها در زیرِ خزانۀ فشنگ خود خشابی داشتند که چند فشنگ در آن جای می‌گرفت. از مدل اصلاح‌شدۀ این نوع تفنگ هنوز در ارتش انگلستان استفاده می‌شود. در امریکا تفنگ‌هایی چندتیر، ازجمله وینچستر[۲۱]، ساخته شد که در آن‌ها پوکۀ فشنگ[۲۲] بیرون پرانده می‌شد، چکشک[۲۳] مسلح می‌شد، و فشنگ جدیدی در خزانه[۲۴] جای می‌گرفت. همۀ این عملیات با یک بار رفت و برگشت اهرم انگشتی[۲۵] صورت می‌گرفت. در تفنگ‌های نیمه‌خودکار، بخشی از انرژی انفجار برای این عملیات اختصاص می‌یابد. تفنگ گاراند، که ارتش امریکا مدت‌ها از آن استفاده می‌کرد، از این نوع بود. طی جنگ جهانی دوم، تفنگ‌هایی کاملاً خودکار ساخته شد. فعالیت‌هایی که پس از آن صورت گرفت، بیشتر در زمینۀ ساخت سلاح‌هایی سبک‌تر و با سرعت شلیک بیشتر بوده است. اِم ـ ۱۶، که سربازان امریکایی در جنگ ویتنام از آن استفاده میکردند، ازجملۀ این سلاح‌هاست. از ۱۹۵۴، ارتش بریتانیا تفنگ بلژیکی اِف اِن ـ ۳۰ را به‌‌منزلۀ سلاح سازمانی خود بهکار گرفت. این تفنگ با گاز باروت مسلح می‌شود و به‌صورت تک‌تیر یا خودکار، و با آهنگ ۶۵۰ تا ۷۰۰ تیر در دقیقه شلیک می‌کند.
- ↑ firearms
- ↑ single-shot
- ↑ breech-loading
- ↑ shotguns
- ↑ matchlock
- ↑ sights
- ↑ stock
- ↑ flintlock
- ↑ percussion
- ↑ Forsyth
- ↑ explosive detonator
- ↑ rifling
- ↑ Baker
- ↑ British Rifle Brigade
- ↑ grooves
- ↑ needle gun
- ↑ von Dreyse
- ↑ American Civil War
- ↑ Lee-Metford
- ↑ Lee-Enfield
- ↑ Winchester
- ↑ fired case
- ↑ hammer
- ↑ chamber
- ↑ finger lever