آذری، شیوه معماری
آذَری، شیوۀ معماری
براساس یکی از انواع سبک‌شناسی معماری ایرانی، شیوه‌ای که از قرن ۷ تا اوایل قرن ۱۰ق رواج داشت. این دوره، از زمان حملۀ مغول آغاز شد و طی سلسله‌های ایلخانی، تیموری، و سلسله‌های کوچکی همچون آل‌مظفر، قره‌قویونلو، و آق‌قویونلو ادامه یافت. مهم‌ترین ویژگی‌های شیوۀ آذری عبارت‌اند از توسعه و تکامل پوشش‌های قوسی، به‌ویژه گنبدها، به‌لحاظ کیفیت، ابعاد، فناوری ساخت، و تزیینات؛ تکامل نظام دوپوش‌سازی گنبدها؛ رواج و شکوفایی کاربرد کاشی، بیشتر به‌صورت معرّق در جدار‌های داخلی و خارجی ابنیه و پوشش گنبدها؛ پیچیده‌تر و متنوع‌ترشدن پلان مساجد و مدارس و سایر بناها. قوام‌الدین شیرازی مشهورترین معمار این شیوه است. مدرسۀ ضیائیۀ یزد، رصدخانۀ مراغه، گنبد سلطانیه، مسجد کبود تبریز، مسجد جامع ورامین، مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد میرچخماق یزد، ارگ علی‌شاه تبریز، بقعۀ سیدرکن‌الدین یزد، مدرسۀ غیاثیۀ خَرگِرد خراسان، و مجموعۀ مقبرۀ بایزید بسطامی در بسطام، از مهم‌ترین بناهای شیوۀ آذری‌اند.