آریایوس
آریایوس
سردار داریوش هخامنشی و پسرش، کوروش جوان (یا صغیر). در جریان لشکرکشی کوروش جوان برضد برادر ارشدش، اَردَشیر دوم، شاهنشاه هخامنشی، آریایوس معاون کوروش به‌شمار می‌رفت. در نبرد کوناکسا (۴۰۱پ‌م)، آریایوس فرمانده جناح چپ سپاه کوروش جوان بود و بر سواران ایرانی ریاست داشت. در پایان این نبرد و با کشته‌شدن کوروش، آریایوس با سوارانش گریخت. سپس به سربازان مزدور یونانیِ سپاه کوروش پیغام داد که منتظر آن‌ها خواهد ماند تا به او بپیوندند، زیرا نخست قصد داشت به ایونیه در آسیای صغیر بازگردد. یونانیان به او پیشنهاد کردند که حاضرند او را بر تخت شاهی ایران بنشانند، اما نپذیرفت. پس از آن، به‌دنبال گفت‌وگوهایی که میان آریایوس و بعضی از سرداران اردشیر هخامنشی دوم انجام شد، آن‌ها آریایوس را به بخشایش شاه اطمینان دادند. آریایوس نیز به اردشیر پیوست و یونانیان را به تسلیم سلاح‌های خود فراخواند. بهترین و کامل‌ترین منبع برای شناخت آریایوس، آناباسیس تألیف گزنفون است.