آزاداندیشان

آزاداندیشان (freethinkers)
کسانی‌ که، به‌ویژه در امور دینی، با تکیه بر خِرَد نتیجه‌گیری می‌کنند. در انگلستان و فرانسۀ۱ قرون ۱۷ و ۱۸ اصطلاح آزاداندیش به دئیست‌ها۲ اطلاق می‌شد، کسانی که وحی الهی و حجّیت کلیسا را انکار می‌کردند. آزاداندیشان در انجمن‌هایی که تشکیل می‌دادند و کتاب‌هایی که می‌نوشتند خواهان تأسیس دینی بر پایۀ به‌کارگیری آزادانۀ خرد و براساس قوانین طبیعت بودند. فیلسوف ایرلندی جان تولَند۳ در انگلستان، و ولتر۴ و روسو۵، فیلسوفان فرانسوی، از آزاداندیشان برجستۀ روزگار خود به‌شمار می‌رفتند. «انجمن خردگرای امریکا۶»، «آزاداندیشان امریکا۷»، و «جرگۀ بین‌المللی اخلاق و فرهنگ۸» از سازمان‌های آزاداندیش امروزی‌اند.
 

 

---