آزادی بیان

آزادی بیان (freedom of speech)

آزادی در سخن‌گفتن و نوشتن بدون ترس از محدودیت‌های دولتی. آزادی بیان پیوند تنگاتنگی با آزادی مطبوعات دارد. در ایالات متحده امریکا هر دو این آزادی‌ها در نخستین متمم قانون اساسی آن کشور گنجانده شده است. بیشتر کشورهای دیگر غربی نیز، یا در قانون اساسی خود و یا به‌موجب قوانین عادی، آزادی بیان را تضمین کرده‌اند. امّا همۀ کشورها مصادیقی از آزادی بیان را که تهدید‌کنندۀ نظم مدنی یا زشت یا افترا‌آمیز بشناسند، محدود می‌کنند. از عوامل مهم تعیین‌کنندۀ میزان آزادی بیان در هر جامعه‌ای این است که تا چه حد بیان مردم تهدیدکننده یا افتراآمیز قلمداد می‌شود و چگونه محدودیت‌هایی برای آن ایجاد می‌شود. آزادی بیان، حتی در کشورهایی هم که به‌راستی آن را مجاز نمی‌دانند، جزء لاینفک قانون اساسی آن‌ها درآمده است. در قرن بیستم، با انتشار اعلامیۀ جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸) توسط سازمان ملل، آزادی بیان در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شد.