شوله
شَولِه (Shaula)
(یا: لاندا) دومین ستارۀ درخشانِ صورت فلکی عقرب یا کژدم. نام این ستاره از الشَولۀ[۱] عربی، به‌معنی نیش، اخذ شده است. این نام به موقعیت قرار گرفتن شوله در انتهای دُم عقرب، تقریباً در ۴۰ درجۀ جنوب استوای آسمانی، اشاره دارد. استوای آسمانی[۲] صفحه‌ای فرضی است که از امتداد‌دادن صفحۀ استوای زمین در فضا و تصویر کردن آن بر کرۀ آسمان حاصل می‌شود. شوله از خرداد تا شهریور، در سراسر نیمکرۀ جنوبی زمین و نیز در نیمکرۀ شمالی، تا حدود عرض‌های ۵۰ درجۀ شمالی، مشاهده می‌شود. ستاره‌هایی نظیر شوله، که با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند، به کهکشان راه شیری[۳] تعلق دارند و اغلب بسیار درخشان یا به‌نسبت نزدیک‌‌اند. درخشندگی ذاتی یا کل برون‌داد نوری شوله را با قدر مطلق[۴] منهای ۳.۵۲ بیان می‌کنند. ستاره‌های درخشان قدرهای کم و حتی منفی دارند. چنین قدری با برون‌داد نوری حدود ۲۱۰۰ برابر نور خورشید مطابقت دارد. شوله حدود ۳۳۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. از این فاصله، شوله در آسمان شب زمین با قدر ظاهری[۵] متوسط ۱.۶۲ نمایان می‌شود و به این ترتیب، یکی از ۳۰ ستارۀ درخشان از منظر زمین است. دمای سطحی[۶] شوله۲۰هزار درجۀ سانتی‌گراد و بیش از سه برابر دمای سطحی خورشید است. این دما به آن رنگ آبی ـ سفید می‌دهد. قطر آن حدود ۱۴میلیون کیلومتر و تقریباً ده برابر قطر خورشید است. شوله درخشان‌ترین نمونه از متغیرهای کمیاب، معروف به ستاره‌های بتا کلب اکبر[۷]، است. این رده از ستاره‌ها را به‌نام ستارۀ نمونۀ اصلی‌شان، ستارۀ بتا کلب اکبر، نامیده‌اند. بنابه نظر اخترشناسان، ستاره‌هایی نظیر بتا کلب اکبر و شوله تقریباً همۀ سوخت هیدروژن بخش مرکزی‌شان را مصرف کرده‌اند، و همین امر آن‌ها را ناپایدار ساخته، و به تپش‌های سریع واداشته است.