دره سند، تمدن
درّه سِند، تمدّن (Indus Valley civilization)
یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های چهارگانۀ باستانی برّ قدیم. سه تمدن دیگر عبارت‌اند از تمدن سومری[۱] (۳۵۰۰پ‌م)، تمدن مصر (۳۰۰۰پ‌م)، و چین (۲۲۰۰پ‌م). تمدن درۀ سند در حدود ۲۵۰۰پ‌م در بخش شمال غربی شبه قارۀ هند پدید آمد. موهنجو دارو[۲] و هاراپا[۳] دو مجتمع عمدۀ شهری این تمدن بودند، اما مجتمع‌های متعدد دیگری هم در طول درّۀ سند وجود داشتند که اکنون در پاکستان واقع‌اند. آثار باقی‌مانده عبارت‌اند از خیابان‌هایی به شکل شبکه، دارای فاضلاب شهری، ساختمان‌های عمومی و خصوصی، حمام، معبد، و نظام استاندارد اوزان و مقادیر، که همگی از وجود نظارت سیاسی متمرکز حکایت می‌کنند. شواهدی در زمینۀ داد و ستد این تمدن با سومر[۴] و اَکد[۵] وجود دارد. احتمالاً هجوم آریایی[۶]ها در حدود ۱۵۰۰پ‌م به فروپاشی این تمدن انجامید.