برخورددهنده بزرگ الکترون ـ پوزیترون
بَرخوردْدَهندۀ بزرگِ الکترون ـ پوزیترون (Large Electron Positron Collider)
(یا: ال‌ایی‌پی) بزرگ‌ترین شتاب‌دهندۀ ذرات جهان. از ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۰، از این شتاب‌دهنده در آزمایشگاه‌های سرن[۱]، واقع در نزدیکی ژنوِ سوئیس، استفاده می‌کردند. اِل‌ای‌پی در تونلی به‌طول ۲۷ کیلومتر و عرض ۳.۸ متر قرار دارد که در عمق ۱۸۰ متری سطح زمین کار گذاشته شده، و به‌شکل حلقه‌ای با هشت‌قسمت خمیده، و هشت‌قسمت مستقیم است. در ژوئن ۱۹۹۶، با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۲۱۰ میلیون پوند، کارایی و توان تابش آن را ارتقا دادند. انرژی برخورد ماشین ارتقا یافته، با نام برخورددهندۀ شمارۀ دو، به ۱۶۱ گیگاالکترون‌ولت (۱۶۱ میلیارد الکترون‌ولت)، افزایش یافت. الکترون‌ها و پوزیترون‌ها بعد از عبور از شتاب‌دهندۀ سیکلوترونی اَبَر پروتون وارد حلقۀ برخورد می‌شوند. این الکترون‌ها و پوزیترون‌ها با ۳,۳۲۸ آهن‌ربای منحرف‌کننده هدایت و با ۱,۲۱۲ آهن‌ربای کانونی‌کننده به‌صورت باریکۀ[۲] فشرده‌ای نگهداری می‌شوند و در دو جهت متقابل در حلقه به‌حرکت درمی‌آیند. این ذرات، در حالی‌که از قسمت‌های مستقیم حلقه عبور می‌کنند، براثر اِعمال تپش‌های انرژی رادیویی شتاب می‌گیرند. زمانی‌که انرژی ذرات به‌حد کفایت برسد، باریکه‌های متقابل را به برخورد با یکدیگر وامی‌دارند و برای بررسی رگبار ذراتی که درپی برخورد حاصل می‌شود، از چهار آشکارساز[۳] غول‌پیکر استفاده می‌کنند.