موتور دیزل
موتور دیزِل (diesel engine)
نوعی موتور درون‌سوز[۱]، با سوخت نفتی سبک. در موتور دیزل، هوا تا حدی فشرده می‌شود تا حرارت آن سوخت را مشتعل کند. موتور دیزل، مانند موتور بنزینی[۲]، پیستونی در داخل سیلندر دارد، اما هنگام اولین حرکت پیستون به پایین فقط هوا، و نه مخلوط هوا و سوخت، داخل سیلندر می‌شود. پس از آن، پیستون به‌سمت بالا حرکت و هوا را متراکم می‌کند تا کاملاً داغ شود سپس، سوخت به هوای داغ اضافه و در آن‌جا مشتعل می‌شود. احتراق پیستون را به‌سمت پایین می‌آورد و در وضعیت ضربۀ قدرت[۳] قرار می‌دهد. به‌همین علت، به موتور خوداشتعال[۴] نیز معروف است. گاه در تبلیغات می‌گویند موتورهای دیزل از موتورهای بنزینی تمیزترند، زیرا این سوخت نیازی به افزودنی‌های سربی ندارد و آلاینده‌های گازی کمتری تولید می‌کند؛ اما این موتورها مقادیر فراوانی ذرات ریز و سیاه کربن آزاد می‌کنند که ظاهراً سرطان‌زایند و ممکن است بیماری آسم را تشدید کنند یا آن را پدید آورند. موتور دیزل را ابتدا هربرت اکروید[۵] انگلیسی (۱۸۶۴ـ۱۹۳۷) در ۱۸۹۰ شرح داد و رودولف دیزل[۶] آلمانی در ۱۸۹۲ برای نخستین‌بار آن را به مرحلۀ عمل رساند.