مورچه خوار فلس دار
مورچه‌خوارِ فَلْسْ‌دار (pangolin)
پستاندار بدون دندان مناطق گرمسیر افریقای جنوب شرقی. این جانور دمی طویل دارد و از فلس‌های بزرگ هم‌پوشان، جز در نواحی پوزه، جوانب سر، گلو، سینه، و شکم پوشیده شده است. مورچهخوارهای فلس‌دار جمجمه‌ای کشیده، و زبانی طویل و قابل گسترش دارند. طول مورچهخوارهای فلس‌دار، جز دم چنگ‌زنندۀ آن‌ها که تقریباً دو برابر طول بدن است، ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر است. برخی درخت‌زی، و برخی خشکی‌زی‌اند. حیات همۀ آن‌ها وابسته به مورچه[۱] و موریانه[۲] است. مورچه‌خوار فلس‌دار راستۀ مورچهخوارهای فلس‌دار[۳] را تشکیل می‌دهد. این جانور فقط در جنس Manis قرار دارد. خانوادۀ مورچهخوارهای فلس‌دار هفت گونه دارد. لثه‌های پایینی دهان تشکیل دو لبۀ شاخی ضخیم را می‌دهد که با شیاری جدا شده‌اند. زبان کرمی‌شکل و استوانه‌ای جانور در طول این شیار به داخل و خارج سُر می‌خورد. پاها قوی و چنگال‌دارند. پاها، مخصوصاً انگشت سوم پای جلویی، برای نقب زدن و بالا رفتن از درخت به‌کار می‌آیند. انتهایی‌ترین قسمت دم فاقد فلس و دارای بالشتک‌هایی از پوست ضخیم است. برای ترساندن شکارچی بویی بد و بسیار قوی از سراسر بدن این جانور خارج می‌شود و زمانی‌که خود را به‌شکل توپ در می‌آورد، فلس‌های هم‌پوشان استخوانیش از او محافظت می‌کنند.
گونه. خانوادۀ منفرد مورچهخوارهای فلس‌دار ممکن است به دو گروه تقسیم شود که با پراکنش جغرافیایی تشخیص داده می‌شوند. در گروه آسیایی سه گونه وجود دارد: Manis javanica، در محدودۀ میانمار[۴] تا بورنئو[۵]؛ Manis pentadactyla در چین، تایوان و نپال؛ Manis crassicaudata یا مورچه‌خوار فلس‌دار هندی معمولی[۶] در سراسر هند و سری‌لانکا. اعضای گروه افریقایی عبارت‌اند از مورچه‌خوار فلس‌دار دم دراز[۷] Manis longicaudata که دمی تقریباً به اندازۀ طول بدنش دارد، مورچه‌دار فلس‌دار شکم‌سفید[۸] Manis tricupis، مورچه‌خوار فلس‌دار دم کوتاه[۹] Manis temminckii، و مورچه‌خوار فلس‌دار غول‌پیکر[۱۰] Manis gigantea. مورچه‌خوار تمینک[۱۱]، که به افتخار کنواد یاکوب تمینک[۱۲] (۱۷۷۸ـ۱۸۵۷)، نام‌گذاری شده است محدود به نواحی ساوانا[۱۳] در شرق افریقا، و گونه‌ای خشکی‌زی است. این جانور به بزرگی خوکی با اندازۀ متوسط است، و دمی پهن‌تر و کوتاه‌تر از سایر گونه‌ها دارد. غذای طبیعی این جانور مورچه و موریانه است. بچه‌های مورچه‌خوار فلس‌دار روی دم مادر حمل می‌شوند.