لوکاچ، جورجی (۱۸۸۵ـ۱۹۷۱)
لوکاچ، جورجی (۱۸۸۵ـ۱۹۷۱)(Lukacs, Gyorgy)
| جورجی لوکاچ Gyorgy Lukacs | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۸۵م |
| درگذشت | ۱۹۷۱م |
| ملیت | مجارستانی |
| شغل و تخصص اصلی | فیلسوف |
| آثار | تاریخ و آگاهی طبقاتی (۱۹۲۳) |
| گروه مقاله | فلسفه ، منطق و کلام |
فیلسوف مارکسیست، منتقد ادبی و نویسندۀ مجاری. مدتی کوتاه در ۱۹۱۹ و ۱۹۵۶ در حکومت مجارستان وزیر شد، اما سال‌های زیادی را در تبعید در روسیه سپری کرد. لوکاچ یکی از معروف‌ترین نظریه‌پردازان مارکسیست در نیمۀ اول قرن ۲۰ بود. با ایجاد پیوند میان هنر و مبارزۀ طبقاتی، نظریۀ زیباشناختی مارکسیستی خود را صورت‌بندی کرد. آثار اولیه‌اش نظیر جان و صورت‌ها[۱] (۱۹۱۰) و نظریۀ رمان[۲] (۱۹۲۰) متأثر از وِبر و مارکس بودند. لوکاچ در مارکسیسم راهی برای غلبه بر ثنویت سوژه و اوبژه که ذاتی فلسفۀ غرب بود مشاهده می‌کرد. تجربۀ طبقۀ کارگر می‌تواند هم به سوژه و هم به اوبژۀ تاریخ تبدیل شود و هماهنگی و تمامیت را تحقق بخشد. در این نقطه است که چشم‌بندی‌های اید‌ئولوژی سرمایه‌داری، به‌خصوص بت‌وارگی[۳] کالا، پشت سرگذاشته خواهد شد. لوکاچ پس از عزیمت به وین تاریخ و آگاهی طبقاتی[۴] (۱۹۲۳) را نوشت که ارزیابی مجدد او از مارکسیسم به‌حساب می‌آمد. این کتاب در محافل مارکسیسم رسمی، نوعی تجدیدنظر در معیارهای مارکسیستی ـ لنینیستیِ ارتدوکس شمرده شد. پس از به‌قدرت‌رسیدن هیتلر در ۱۹۳۳ لوکاچ به مسکو رفت و در انستیتوی مارکس ـ انگلس و انستیتوی فلسفۀ آکادمی علوم شوروی به کار پرداخت. پس از جنگ جهانی دوم به مجارستان بازگشت و در بوداپست استاد فلسفه و زیباشناسی شد. تفسیرهای ایده‌آلیستی او از مارکسیسم آثارش را به کانون مناقشه تبدیل کرد. درگیری‌اش در انقلاب ضد کمونیستی ۱۹۵۶ مجارستان، او را به پشت صحنه راند، در ۱۹۶۵ از وی اعادۀ حیثیت شد.